Släpp Taget

Gezien op Netflix: de film Släpp Taget (2024)  van de Zweedse regisseur Josephine Bornebusch Ze speelt ook de hoofdrol. Släpp Taget betekent zoveel als 'laat gaan'. Het gaat over het rampzalige huwelijk van Stella en Gustav, ouders van twee kinderen; Anna en Manne. Anna is een puber met grote stemmingswisselingen, Manne een lastpost met coeliakie. Het gaat niet erg goed tussen Stella en Gustav, hij is veel afwezig en alles in huis komt op haar neer. Zij moppert altijd. Tegenover zijn cliënten weet Gustav precies wat hij moet zeggen wanneer hun relatie op een dood spoor is beland. Privé gaat dat een stuk minder gemakkelijk. Ondertussen heeft hij het aangelegd met een vrouwelijke collega. Na de zoveelste ruzie aan de eettafel komt het hoge woord eruit: Gustav wil scheiden. Zij wil nog één goede week met het hele gezin en dan mag hij gaan. Anna wil meedoen aan een wedstrijd paaldansen, iets wat beide ouders helemaal niet zien zitten.

Ik heb heel lovende kritieken gezien alsook afbrekende, dat het allemaal clichés zonder diepgang  waren. Ik heb geboeid gekeken, hoe verstikkend mis het kan gaan in een relatie en in een gezin, en hoe dat toch weer ten goede om kan slaan.

Ontsteken

Bobby en ik gaan weer naar de tuin, nu om de kachel daadwerkelijk aan te steken. Ik durf dat niet zo goed in mijn eentje, ik ben bang dat-ie ontploft. Dat heb ik trouwens met veel dingen. Zus3 en Zus4 blijken dat ook te hebben, misschien de anderen ook wel, maar dit soort domme paniek dat dingen ontploffen deel je niet gauw met anderen. We kunnen niet terughalen waar we die angst ontwikkeld hebben. Er is vroeger bij ons thuis nooit wat ontploft. 

Bobby leest gewoon de gebruiksaanwijzingen van A tot Z. En dan gaat hij stapsgewijs de aanwijzingen opvolgen. Eigenlijk vrij voor de hand liggend. Ik wil dat iemand die het kan/kent het me voordoet en daarbij vertelt wat ik vooral níet moet doen. 

In de gebruiksaanwijzing staat dat het de eerste keer dat je de kachel laat branden heel erg stinkt. Dat doet het onderdaad. Er staat ook dat het vijf minuten duurt voor de vlammetjes goed zijn. Als je de kachel uit doet moet je een kwartier wachten voordat je hem weet mag aansteken. We moeten weg dus nu heb het nog niet zelf gedaan. Wordt vervolgd.

De jubilaris

We hebben de novemberborrel van de Buurt Taxi. Het is niet helemaal mijn ding, ik moet me er een beetje doorheen slaan. Je hebt er niet echt een band met je collega's. Je rijdt in je eentje en hebt soms wat extra contact met de centralist van dienst. Je plezier haal je uit de passagiers. Maar daar ben ik met hart en ziel bij betrokken, dus ik vind dat ik erbij moet zijn. Beetje kletsen over de mensen die we allemaal rijden, de kleine rampen die je af en toe meemaakt, vergeetachtigheden, tassen laten staan, etcetera. 

We krijgen ook een speech. Er zijn klanten en chauffeurs overleden dit jaar, en er zijn chauffeurs die in het zonnetje gezet worden.  Blijk ik zelf als jubilaris in het zonnetje gezet te worden. Vijf jaar rijd ik nu al voor Buurt Taxi. Vijf jaar!  

Vroeger in mijn werkend leven hoorden borrels er ook bij, dat heette dan boekpresentaties, openingen, prijsuitreikingen. Niemand van de collega's wilde er graag naar toe, maar het heette goed je gezicht te laten zien. Toen had ik als regel ingesteld dat we naar huis mochten als je twee leuke gesprekken had gevoerd. Dat werkte motiverend om leuke gesprekken te beginnen.

Nu mag ik van mezelf na anderhalf uur weg en die tijd kun je dan maar beter vullen met leuke gesprekken. Er is een nieuwe centralist met wie ik kennis maak en er is een oud-collega van toen ik in Maarssen werkte bij Elsevier. Met hem kan ik grapjes maken. Line is ook chauffeur geworden dus op haar kan ik ook terugvallen. Voor ik het weet heb ik eigenlijk gewoon een leuke borrel.

Het kacheltje

Het kacheltje is maandag bezorgd door POSTNL. Vandaag brengen we het naar de tuin. Yes! Eerst even langs de Praxis voor petrolie. 20 liter voor 80 euro. Benieuwd hoe lang we daar mee doen. Veel mensen schijnen in huis bij te stoken met dergelijke kacheltjes. Dat zou goedkoper zijn dan meer gas gebruiken.

De benodigde batterijen hebben we op voorraad: het zijn dezelfde joekels als die in het radiootje gaan. Er moeten vier van in de kachel, ik neem aan voor de ontsteking. Met een hevelpompje hevelen we de petrolie over naar een reservoirtje. Nu moet het 'kousje' (de lont) drie uur petrolie slurpen voor we de kachel kunnen aansteken. Er is geen kousje te zien maar gaan er maar van uit dat er een kousje in zit. In de gebruiksaanwijzing staat een lang hoofdstuk over het vervangen van het kousje. Dat is gelukkig voorlopig niet aan de orde. 

Ik ben heel benieuwd hoeveel ik ervan ga genieten. Het is koud en nat en de volkstuinen staan al bijna weer onder water. Brr.

Persoonlijke Perspectieven

De vervolgcursus creatief schrijven van de HOVO is begonnen. Vorige week. De cursus is op maandagochtend tot 12.45u. Mijn maaltijdbezorgersbaantje begint op maandagmiddag om 13.15u. Als ik heel hard pees haal ik het net. 

De cursus is weer met twintig mensen in een academisch zaaltje, nu in de Juridische Faculteit, een statig gebouw aan het Janskerkhof. Ze doet geen kennismakingsrondje, want dat zou zo een hele les duren. We krijgen vooral vrij-schrijven-opdrachten. Pen op papier. Niet nadenken, gewoon de inkt laten vloeien. Ik vind het heel erg leuk. Je werkt niet naar een eindproduct toe, het gaat er vooral om de geest los te kloppen.

https://www.hovoutrecht.nl/cursus/persoonlijke-perspectieven-deel-2/

Naar het bos

De laatste maanden lees ik nogal veel kranten en nieuwswebsites, en ik volg diverse actualiteitenprogramma's en podcastst. Het is sinds de laatste verkiezingen beduidend meer dan voorheen. Het is nogal verslavend en het helpt weinig bij het oplossen van de maatschappelijke en politiekw vraagstukken, laat staan bij de eigen zielenrust. 

Dus ga ik maar de tuinen een beetje opschonen. In beweging. In de kruidentuin voor ons huis zijn de meeste kruiden aan hun eind, alleen de platte peterselie tiert nog welig, en voor de rest zet ik maar winterviolen in de plaats. 

De tuin achter is een natte ellende met afgestorven planten en veel mos. Het is koud en naar, maar een half uurtje ruimen levert toch al heel wat op. Dat helpt dan wel een beetje voor de zielenrust. Evenals een boswandeling in De Leyen, waar de herfst nu helemaal heeft toegeslagen. Nog een zucht wind en de laatste bladeren vallen ook.

Die wandelingen leiden tot een staat van diepe dankbaarheid voor al het mooie om ons heen. Om even iets anders te ervaren dan de televisiewerkelijkheid.

Oranje

Voorstudie. Dia en ik gaan volgende week vrijdag weer naar het vrouwenvoetbal. Er staan twee vriendschappelijke oefenwedstrijden op stapel: vrijdag 29 november tegen China in het Sparta-stadion Het Kasteel in Rotterdam, en dinsdag 3 december tegen de Amerikanen ik geloof in Den Haag. Ik weet niet meer precies hoe onze keuze voor de wedstrijd tegen de Chinezen tot stand is gekomen. We wilden niet twee wedstrijden zo vlak na elkaar en we wilden wel eens naar Het Kasteel. En op dinsdag heb ik gymnastiek. Eind oktober wonnen de Oranjevrouwen met 15-0 van Indonesië, ook een oefenwedstrijd.

Het is alweer maanden geleden dat Dia en ik in Sittard waren, in het stadion van Fortuna Sittard. 12 juli was dat, ze speelden tegen Italië. Daardoor ben ik de ontwikkelingen bij het Nederlands vrouwenelftal weer een  beetje kwijt. Alleen dat de jonge Ajax-ster Lily Yohannes niet voor Nederland gaat spelen, maar voor Amerika.

Chat GPT vertelt: 'De selectie van het Nederlands vrouwenelftal voor de oefenwedstrijd tegen China op vrijdag 29 november 2024 omvat een mix van ervaren en opkomende speelsters. Onder hen spelen Esmee Brugts (FC Barcelona), Daphne van Domselaar (Arsenal), Vivianne Miedema (Manchester City), Lynn Wilms (VFL Wolfsburg), en Sherida Spitse (Ajax) zijn geselecteerd. Ook keert Jill Roord terug na blessureleed, en nieuwkomer Kayleigh van Dooren maakt na bijna twee jaar haar rentree in het team.  China is een sterke tegenstander. Deze wedstrijd dient als voorbereiding op de ontmoeting met de USA op 3 december in Den Haag.' Voor wat deze informatie waard is!

De voorpret van zo'n dagje voetbal alleen al is een feest. We hebben weer een heel dagprogramma in elkaar getimmerd. We vertrekken rond 13u van de Kiss & Ride bij Utrecht CS. We gaan met de auto, omdat we niet zeker zijn van de middernachtelijke terugreis met het OV. Eerst gaan we een parkeerplaats zoeken in de buurt van Het Kasteel, liefst gratis, maar we weten niet of we de wandeltocht naar het industrieterrein 's nachts eng vinden. Zo ja, dan gaan we betaald parkeren ergens in de straten rond het stadion.

Van daar nemen we tram 8 naar de Kunsthal. Daar is onder anderen een tentoonstelling over 'Diva's'. Vervolgens gaan we eten bij een Libanees genaamd 'Souq' in Delfshaven, en vandaar weer naar Spangen waar de wedstrijd om 20.45u begint. Dit schijnt allemaal met die tram 8 te kunnen. We kennen de buitenwijken van Rotterdam niet zo goed. Niet dus. Het wordt nog wat. Het zal wel ijzig koud zijn.

De man uit Rome

Gezien: intrigerende film 'De man uit Rome', uitgezonden door de EO, teruggekeken bij NLZiet. de film vertelt verhaal van een hype rond een huilend Mariabeeld in een Limburgse arbeiderswijk. Een priester uit Rome moet onderzoeken of het echt een wonder is of een verzinsel van de mensen. 

Het is een soort thriller. Wat is er aan de hand? Wat is de functie van zo'n huilende Maria-hype waar dagelijks honderden mensen op af komen? Die allemaal in die straat in de rij staan om voor haar te bidden. 

Het gezin waar dit plaats vindt heeft een zwijgende dochter. Die kan na een traumatische gebeurtenis in het dorp niet meer praten. De Italiaanse priester die onderzoek komt doen is een afstandelijke man. Hij ontmaskert veel van dit soort zaken, maar hier raakt hij toch wel involved omdat hij ziet hoeveel troost en hoop het Mariabeeld geeft.

Terugkijken:

https://npo.nl/npo3/de-man-uit-rome/26-10-2024/VPWON_1333819

Al-Andalus

Een heerlijke traybake met krieltjes, paprika, courgette en tomaatjes, ui en Catalaanse worstjes. En gekruid met Spaanse kruiden van Jonnie Boer: al andalus. Ik moet bekennen dat ik de verpakking met zes worstjes voor twee personen heb gebruikt. In het recept gebruiken ze zes worstjes voor vier personen. Als je ergens woont waar ze geen Catalaanse worstjes verkopen (die zijn is al jaren een AH-product), dan kun je net zo goed andere gekruide worstjes gebruiken.

Recept: https://www.ah.nl/r/1193512

Naar de volkstuin

Al weken ben ik niet op de volkstuin geweest. Herfst. Hu! Wel houd ik me bezig met de aanschaf van een radiootje en een petroleumkachel voor de tuin. Voor binnenshuis kneuteren. Ik heb al een mooi retroradiootje gekocht, voorzien van van alle moderne mogelijkheden.  Op batterijen. Geen oplaad-geklooi. Kan ik lekker naar Radio4 luisteren, of naar mijn eigen playlists op de telefoon. Het is er heel gezellig met Radio4 op.

Er staan nog twee wijnglazen op tafel, niet afgewassen. Moet diep in mijn geheugen graven wanneer en met wie ik daar een glaasje Rotwein heb gedronken.

Ik sputter nog steeds een beetje over de kachel: waarom zou ik een kachel kopen, want ik kom er nooit in de winter. Maar dat is natuurlijk een kwestie van de kip en het ei. 

Terwijl ik daar een beetje existeer komen de voorzitter en de secretaris langs wandelen. Soort van inspectie? Het bestuurswerk is hen allemaal te veel. Ze gaan volgend jaar eindelijk echt aftreden. Er hebben zich nog geen nieuwe gegadigden aangemeld. Ik voel het appèl.

TV-avondje

De hele avond hangen Bobby en ik voor de tv. We willen erbij zijn als het nieuws komt dat het kabinet is gevallen. 

Als een staatssecretaris aftreedt vanwege racistische uitspraken van collega- bewindslieden, dan moeten haar partijgenoten zich toch aansluiten? Het kan toch niet dat alleen een Marokkaanse racistische uitspraken hoort en de rest niet? Dat alleen een Marokkaanse daar conclusies uit trekt? 

We kijken naar Café Kockelmann, Even Tot Hier, de extra uitzendingen van het NOS Journaal... En kunnen naar bed na de mededeling dat ze weer doorgaan, dat ze vertrouwen hebben in elkaar, dat er géén racisme was en is. Afschuwelijke mensen. Van mij mag NSC wel stoppen. Het wordt niets met hen. Die stemmers kunnen terug naar het CDA. Nou ja, dit was even een kort-door-de-bocht-analyse van Lucie Theodora. 

The Outrun

In de middag samen met de Bayerische Freundin naar de film Outrun gebaseerd op de gelijknamige roman van de Engelse/schotse schrijfster Amy Liptrot. Ik heb dat boek in 2017 gelezen, en dat jaar zijn we naar Schotland en de Orkneys op vakantie geweest. 

Een jonge vrouw Rona, afgestudeerd biologe, te London, is geheel aan alcohol verslaafd met vele uitwassen van dien. Van kwaad tot erger. Ze gaat uiteindelijk naar een afkickcentrum en daarna verweesd terug naar de Orkneys waar haar ouders gescheiden wonen. Haar vader is een psychiatrisch patient, al vanaf toen zij geboren is, en haar moeder heeft alles overleefd als fanatieke christin. En die situatie is nu Rona 30 is eigenlijk niet veranderd. Vader woont in een caravan en verzorgt zijn schapen voor zover dat gaat, moeder leeft met haar medegelovigen. Ronan trekt verder naar een klein eiland met slechts 60 inwoners om daar voor de vogelbescherming te werken. Vogels tellen.

De kijker wordt woest heen en weer geslingerd door de periodes in Ronans leven. Als eenzaam meisje tussen die rare ouders, de feesten met stomdronken uitwassen, de sorry ochtenden met haar liefhebbende vriend, de afkick kliniek, de tochten langs de wilde kusten van de Orkneys, de eenzaamheid, de hang terug naar de alcohol. Het is allemaal even prachtig gespeeld door de Ierse actrice Saoirse Ronan.

Trailer:

https://youtu.be/pFv-v_wFsK8?si=lWO9i-zWdPtwR9yo

Naar de Albert Cuyp

Laatst heb ik drie kleurige truien gekocht, effen, in kleuren die ik niet vaak draag, en ik heb eigenlijk geen sjaals die daar goed bij passen. Waar scoor je mooie eigenzinnige en niet te dure sjaals? 

De beste plek die ik op mijn netvlies heb is de Albert Cuypmarkt in Amsterdam. Dus spring ik op de trein naar Amsterdam-Zuid en daar op de Noord-Zuid metro die midden op (onder) de Albert Cuyp stopt. Dit is echt weer thuiskomen. Heerlijk heerlijk heerlijk. (Uit mijn ooghoeken zie ik onderweg dat er ook markt is op het Vredenburg, maar nee, dat is geen Albert Cuyp.)

De kraam met Cashmir sjaals à €55 sla ik over. Aan de Van Wou-kant van de markt staan meerdere kramen met sjaals naar wens. Wat een vreugde. Nu ik hier toch ben kan ik wel even op de thee bij de voetbalvriendin die vlakbij in de Rivierenbuurt woont. We zijn al maanden niet naar voetbal geweest, maar volgende week is het eindelijk weer zover. Rotterdam. Maar nu eerst slenteren door Amsterdam. Moest ik vaker doen. 

We hebben het over het nieuws en over podcasts. We zijn ons zeer bewust van het nieuws. De discussies in Amsterdam en Den Haag over de rellen na de wedstrijd Ajax - Maccabi Tel Aviv volgen we op de voet. De rechtse partijen gaan helemaal uit hun dak met hun anti-moslim-retoriek. De wereld waarin wij leven.

Als ik station Utrecht uitloop richting de fietenstalling (op het plein voor Utrecht CS zijn vaak veel Marokkaanse jongeren) hoor ik steeds de vraag: Ben jij jood of ben jij christen? Het zal wel provoceren zijn. Zo is de maatschappij nu. 

Werefkin

Het was geloof ik al vóór de Ardennen dat ik naar Zwolle was voor de tentoonstelling van Werefkin. En toen stierf mijn nichtje. Nu is het eindelijk gelukt om het stuk te schrijven. Omdat ik het leuk vind om ook daar veel clicks te krijgen zet ik de link ook maar even hier.

https://www.museumkijker.nl/marianne-von-werefkin-pionier-expressionisme-indrukwekkend-in-de-fundatie/

Sint Maarten

Elk jaar 11 november zijn Bobby en ik allebei een beetje zenuwachtig voor Sint Maarten. Wij wonen in een bijzonder kinderrijke straat met veel ouders die veel delen in de straat-app. Bijna alle huizen doen mee met Sint Maarten. Je zet een kaars in je raam en dan weten de kindertjes dat ze welkom zijn. Ik denk dat het zich voortzegt dat wij zo'n leuke straat zijn, want elk jaar komen er meer kindertjes. Meestal in een kluit, gechaperonneerd door de ouders.

Omdat ik vandaag én een nieuwe creatieve schrijfcursus in de binnenstad heb én maaltijdbezorging in Bilthoven en omgeving heb ik geen tijd om snoep te kopen. 'Koop jij snoep?' 'Hmmm.' 'Moet ik een briefje neerleggen?' 'Nee, dat hoeft niet.' Voor de zekerheid leg ik toch maar een briefje neer. Snoep-voor-Sint-Maarten, ca 50 stuks. Als ik om 17.45u thuiskom van de noeste arbeid is Bobby nog boodschappen doen. En als-ie thuis komt: snoep vergeten. Pff. Even na zessen komen de eerste kindjes.

Hij weer snel heen en weer naar de AH, komt hij met 94 stuks snoep terug.

Het is zó hartverscheurend prachtig, die bedeesde kindjes die trouwhartig hun Sint Maarten liedje zingen. 

Traybake met zalm en vadouvan

Altijd als het buiten nat en kil is is de troost van het maken en eten van een kruidige traybake groot. Ik kies een met zalm en vandouvan, een Franse kruidenmix met Indiase touch uit een blikje uit de reeks van Jonnie Boer. Verder met aardappel, rode paprika, courgette, winterwortel, en rode ui. Nadat dat allemaal zo'n 20 minuten in de oven gegaard is leg je de zalm erop en dan nog 10 minuten.

Het aantal van die potjes kruidenmixen is enorm toegenomen de afgelopen jaar. Ze zijn er van diverse merken. Gewone enkelvoudige kruiden zijn er veel minder nu. Aan die mixen valt veel meer te verdienen blijkbaar. De blikjes van Jonnie Boer zijn nog even prijzig maar qua omvang gehalveerd, wat je in eerste instantie niet ziet. Vadouvan is er nu ook in een potje van Verstegen. In de recepten gebruiken ze het spul met eetlepels tegelijk. Dan doe ik theelepels.

Hoe dan ook: het is erg lekkee

Recept: https://www.ah.nl/r/1191148

Lezing met muziek

Het is zondagmorgen. We gaan naar de Woudkapel in Bilthoven, wat ik een bijzonder fijne plek vind. Laatst waren we er op een zondagochtend over 'Moderne mystici en profeten'. Dat is eens per maand. Vandaag is er een lezing/concert van een jonge vrouw die zowel orthopedagoog is als dwarsfluitist. Ze is verbonden aan een taalschool voor nieuwkomers in Almere, voor kinderen, die in twee jaar moeten kunnen meedraaien op een Nederlandse school. Ze speelt drie stukken van Bach en vertelt over haar werk en wat leerlingen. Zo mooi! Iemand horen vertellen is toch weer anders dan een tekst lezen.

Op de website van de Woudkapel lees ik dat ze zich een gemeenschap noeme  van protestanten, katholieken, boeddhisten, soefi's en humanisten. Volgens mij is dat nieuwe tekst. Voorheen stond er dat ze van oorsprong een vrijzinnige kerk waren. De nieuwe formulering spreekt me aan. Ze bieden bezinning, reflectie, inspiratie. Muziek. Heel veelzijdig. Bijna alles wat ze doen spreekt me aan.

Na afloop praten we even met de vrouw die het inhoudelijk programma verzorgt. Ze is altijd blij ons te zien. Met onze 65-67 jaar zijn Bobby en ik jonge blommen, vergeleken met de meeste bezoekers. Die hoge gemiddelde leeftijd is wel een probleem, want die mensen moeten allemaal hun vrijwilligerstaakjes vervullen. Deze vrouw heeft het zwaar met alle verantwoordelijkheid. Ooit volgde ik een eendaagse introductiecursus Zen-tekenen bij haar. 

Jaagpad

Na een paar dagen in mijn holletje weggekropen te zijn om bij te komen van de uitvaart komt er weer wat energie voor naar buiten. Elly heeft ook zin en we gaan Amelisweerd doen. Afspreken bij het zwembad en dan langs het Jaagpad langs de Kromme Rijn. Het is koud en mistig. Prachtig sfeertje. We zijn een beetje van slag van de rellen in Amsterdam tegen de voetbalsupporters van Tel Aviv. Het geweld in de wereld komt steeds dichterbij. Dat Wilders het toch zó op Femke Halsema gemunt heeft. De haat tegen links. 

Verkeersopstopping

Ik word er best een beetje gespannen van als ik iemand met de Buurt Taxi naar de wijk Wittevrouwen moet rijden. Met name naar de Biltstraat. Die is sowieso voor auto's een crime en moet je hoe dan ook zien te vermijden, maar ja, als dan net de opticien daar zit... De mevrouw is slecht ter been, heeft een rollator, en moet door deze bende heen om überhaupt bij de opticien te geraken. Waar kan ik op haar wachten, of loop ik dan kans op een enorme parkeerboete? Er zijn geen boa's in de buurt, maar ze doen dat met scanauto's.  

De opbrekingen en wegwerkzaamheden zijn de laatste weken de belangrijkste beleving aan de Buurt Taxi. Ik hoop dat gauw de mens weer centraal staat.

De uitslag

We hebben niet naar de Amerikaanse verkiezingsnacht gekeken, ik was te slaperig, en ook Bobby niet die er al weken zo niet maanden dag en nacht mee bezig is. Als ik wakker word realiseer ik me: er is iets. En ja, er is iets. De schrik slaat me om het hart. Wat voor wereld gaan we tegemoet?

Dwars door het Panbos

We willen even gaan lunchen na het koor, de Bayerische en de Limburgse vriendin en ik, want ik wil graag vertellen over de uitvaart. We kiezen het Koetshuis Beerschoten. De meest directe fietstocht voert langs de eindeloze Soestdijkse weg, maar daar hebben we niet zo'n zin in en dan kom ik met een Google-fietsroute op de proppen. Dwars door het Panbos. 

Nu zijn er wel vaker vraagtekens te plaatsen bij wat Google voorstelt, maar dit is echt het toppunt. Ik begin nog welbewust: 'rijd maar stillekens achter mij aan', maar Google leidt ons het bos in en stuurt ons zelfs langs paden die er helemaal niet zijn. Soms langs wandelpaden, maar soms ook is er niets. Ja, bos. En op die wandelpaden lopen dan Zeistenaren (m/v) hun honden uit te laten, die zitten ook niet op drie zestigsters op e-bikes te wachten. De Limburgse vriendin stopt bij elke wandelaar om uit te leggen dat het de schuld van Google is dat wij daar fietsen, en excuses aan te bieden, en ze gaat ook nog af en toe stoppen en alternatieve routes zoeken. De route zou een kwartier duren maar we doen er wel een uur over. Als je het positief bekijkt is het een prachtige avontuurlijke tocht.

'Evening Rise' & 'Lullaby’

Het nadeel van eens in de twee weken repeteren is dat je zo een maand mist als je een keer een weekje naar de Ardennen bent. Maar vandaag is het extra fijn om te zingen. De dirigente die geen dirigente wil heten maar zangcoach kondigt aan dat we op 21 juni 2025 een concert hebben. 

Ze heeft drie groepen en elke groep zal een eigen hoogtepunt zingen. Voor onze groep wordt dat het heel mooie 'Lullaby' van Daniel Elder. Die oefenen we vandaag voor het eerst.

Ajax

Twee geloven op een kussen. Bobby is hartstochtelijk en onvoorwaardelijk Feijenoord-fan, ik ben voor Ajax. Ik schrik soms een beetje van de felheid waarmee hij over/tegen Ajax tekeer gaat. Kan dat niet wat genuanceerder en beschaafder? Nee dat kan niet. Dat komt omdat zij aartsrivalen zijn, legt hij dan uit. Vorig jaar toen het zo bedroevend slecht ging met Ajax werd dat niet minder. Af en toe vroeg ik om een beetje compassie, medemenselijkheid. Maar nee. Ik herinner me nog dat ze in de Eredivisie in het linker rijtje op plaats 15 stonden. 

En dan nu dit. Voorzichtig feest. Eerst wint Ajax vrijdag 0-2 tegen Feijenoord en dan zaterdag 3-2 tegen PSV. Ik zit er gewoon bij te glunderen. Ajax staat nu weer tweede op de ranglijst. Bobby is chagrijnig. Ik snap dat niet, je vindt PSV (nummer 1) toch ook niks?  

Ik vind Ajax het leukst, maar Feijenoord vind ik óók best leuk, zeg ik. Kun jij dat niet ook een beetje zo beleven? Al is het maar voor mij? Nee dat kan niet. Hij vindt dat ik een onbegrijpelijk groot hart heb, dat ik als Ajax-fan Feijenoord óók leuk vind. Want Ajax en Feijenoord zijn aartsrivalen.

Vesper Allerzielen

We gaan naar de Vesper in de Nicolaïkerk, naast het Centraal Museum. Vanavond zingen ze in het kadr van Allerzieleb de 'Musikalische Exequien' van de 17e eeuwse componist Heinrich Schütz, de belangrijkste Duitse religieuze componist vóór Bach. Het is weliswaar ter gelegenheid van Allerzielen, maar het is niet met namen noemen en kaarsjes branden. Line is de voorganger.

https://youtube.com/watch?v=-txG7o-ikt4&si=e3pDqNQoVU3PQSR-

Ik dacht dat jij

Zondag leesdag. Gelezen: Ik dacht dat jij van Joke van Leeuwen. Gevonden in de bibliotheek aan de Neude. Ik heb haar jeugdboek Een huis met zeven kamers herlezen en ben benieuwd wat ze tegenwoordig schrijft. Van Leeuwen is een uitgesproken veelschrijver,  theater, kinderboeken, romans, poëzie, non fictie. Hoog gewaardeerd. 

Dit Ik dacht dat jij is een korte roman of uitgebreide novelle. Een heel ongemakkelijk maar ook verslavend boek. De ik-verteller is een kunstschilder die vertelt over zijn leven met zijn vriendin Zigi die altvioliste is en professioneel in een orkest speelt. Hij is totaal self absorbed en geeft haar overal de schuld van. Heel jaloers. Een lange monoloog over wat hij allemaal wil en wat zij niet goed vindt. Maar ook regelmatig dat hij zoveel van haar houdt. Het is heel verstikkend: je snapt niet dat ze bij hem blijft. Ze wil samen in therapie, want zo gaat het niet, maar dat heeft weinig zin. Het is een heel wonderlijk boek, maar je wordt er helemaal ingezogen. 

In de (lovende) recensies over dit boek wordt gesproken van 'gaslighting', een begrip dat ik niet kende. Sinds kort heb ik een ChatGPT-app op mijn telefoon, sinds een nieuwe jonge vrijwilligster bij het Park mij suggereerde mijn teksten bij/door ChatGPT te halen. Ik had het er met Broerlief over en hij had ook al zulke ervaringen. Hij is er inmiddels van overtuigd dat er wel leesbare tekst uit komt, maar dat je nooit weet of het klopt of dat het je reinste onzin is. Je hoeft alleen maar je eigen naam in te typen en kijken wat de robot bij elkaar weet te schrapen. Maar goed, ik heb toen toch de app gedownload en weet daardoor nu meer over de herkomst van het begrip 'gaslighting'.

Hier is wat ChatGPT ophoest: 'Het woord gaslighting komt oorspronkelijk uit de toneelwereld en heeft zijn naam te danken aan het toneelstuk Gas Light uit 1938, geschreven door de Britse toneelschrijver Patrick Hamilton. In dit toneelstuk manipuleert een man zijn vrouw door haar te laten geloven dat ze gek aan het worden is. Hij doet dit onder andere door de gaslampen in hun huis zachter te zetten en vervolgens te ontkennen dat er iets is veranderd wanneer zij het opmerkt. Dit spel met de gaslampen werd een metafoor voor het manipuleren van iemand door zijn of haar realiteitsgevoel in twijfel te trekken.

Het toneelstuk werd zo populair dat het in de jaren ’40 tweemaal verfilmd werd, eerst in 1940 in het Verenigd Koninkrijk en vervolgens in 1944 in de Verenigde Staten. De Amerikaanse versie, met Ingrid Bergman in de hoofdrol, maakte het begrip nog bekender. Vanaf toen begon gaslighting ook in bredere zin gebruikt te worden om manipulatief gedrag te beschrijven waarbij iemand systematisch wordt gemanipuleerd om zijn of haar eigen perceptie van de werkelijkheid in twijfel te trekken.

Tegenwoordig wordt gaslighting vaak gebruikt om een vorm van psychologische manipulatie te beschrijven die voorkomt in persoonlijke relaties, maar ook in bredere contexten, zoals in werk- of zelfs politieke situaties. Het gaat dan om gedrag waarbij iemand doelbewust feiten of gebeurtenissen verdraait om de ander te laten twijfelen aan zijn of haar geheugen, waarneming of gezond verstand.'

Spinazieschotel

Het is kil aan het worden en dus is het de hoogste tijd voor een ovenschotel. Met zoete aardappel, spinazie, ui, knoflook, ricotta, ei, geitenkaas. Het geheel moet 40 minuten in de oven. Dat is niet zo erg, dan kan je even wat anders doen. Mooi en lekker. Echt een recept om te onthouden om gasten voor te zetten

https://www.savorysweets.nl/glutenvrij/recept-spinazieschotel-met-zoete-aardappel-en-geitenkaas/

In memoriam

Deze week staat in het teken van een naderend afscheid. Voor de uitvaart is verzocht om A4-tjes met herinneringen of (andere) creatieve bijdragen om bij de kist te leggen. Ik weet nog niet wat ik zal maken.

Een paar jaar geleden heb ik een portret van haar gemaakt, in de coronatijd, toen ik een serie 'vriendinnen' en een serie 'neven-en-nichten' begon. Mijn Tantezeggers. Voor wie ik altijd 'Lucie' was en nooit 'tante'. Het portret van dit nichtje ging een beetje moeizaam, en leek niet zo goed. Dus vanavond probeer ik een nieuw. Het is het weer net niet.

Dit nichtje hield als kind al erg van lezen en tekenen, en de kiem van haar carrière in de kinderboeken lag in grote liefde voor de (kinder)boeken van Joke van Leeuwen, vertelt Zus2. Een huis met zeven kamers, De Appelmoesstraat,  Deesje en De Metro van Magnus. Hoe ze bij die boeken kwam? vraagt Zus2 zich af. Ik herinner me ineens dat ik zelf in de jaren tachtig bijzonder idolaat was van Joke van Leeuwen, die ik had leren kennen als cabaretière en met wie ik mijn allereerste interview (ik meen) voor Opzij deed. Ik gaf haar boeken her en der cadeau. Ik heb er geen actieve herinnering meer aan, maar waarschijnlijk ook aan dit nichtje.

Files

Vorige week in de Ardennen had ik al gelezen dat het autoverkeer in heel Utrecht Noord-West al dagen vast staat vanwege werken aan de doorgaande wegen. Daar heb ik vandaag met de buurt taxi inderdaad enorm last van. vanaf rit 2 ben ik bij alle klanten zo'n half uur te laat. Ik heb wel weer fijne types in de auto. Een mevrouw van (bijna) 90 die binnenkort haar verjaardag gaat vieren in Fort de Gagel en even de ruimte wil bekijken. Een feestje met zes negentigjarigen stelt wel wat eisen aan de locatie. Niet te veel drukte en herrie, gelijkvloers, auto dichtbij. Twee dames uit Zuilen die voor een coronaprik naar de Einsteindreef moeten. Een mevrouw die naar de tandarts moet. Een mevrouw die naast winkelcentrum De Gaard in Tuindorp woont en nu gaat shoppen in Overvecht wat ze afschuwelijk vindt. De meneer die elke dag zijn demente vrouw in het zorgcentrum bezoekt... Vandaag gaan de gesprekjes bijna alleen maar over het verkeer.

En na afloop van mijn dienst ga ik zelf ook even langs bij de GGD voor den coroba-prik.

De Galerie

Er is nog wat e-mail contact met de landlady in de Ardennen. Dat hoort erbij. Het is het gevolg van wederzijds recenseren na afloop van een verhuur bij Airbnb. Je recenseert voor het openbaar, je geeft nog wat tips aan de landlady, je bedankt elkaar nog een keer. Nou ja, en dan stuur ik mijn tekening van de kerk van Léglise en ze is lááiend enthousiast. Ze wil ‘m onmiddellijk op haar Facebook zetten. ‘Kopen?’ vraag ik nog, maar daar reageert ze niet op. Dan zet ik ‘m maar op de homepage van mijn Galerie. Wie weet wil het Gemeentehuis van Léglise hem wel kopen.

Sub Finem

Neufchauteau

Het is alweer onze laatste dag in Belgisch Luxemburg. We vullen 'm voornamelijk met een beetje te lezen op de veranda. Vol lof over deze gite en deze regio. Bobby gaat nog even naar Habay om te shoppen. Zo scoort hij glutenvrije piccalilly en rijstgriesmeel (dus ook glutenvrij) wat je in Nederland nergens vindt. 

An het einde van de dag rijden we naar Neufchateau, 17 km van hier, ook een oud stadje, alwaar een Chinees restaurant, onze hobby. We hebben het klokje in de auto niet teruggezet vanwege de wintertijd en kloppen om 17u ongeduldig aan de deur, alwaar ze ons vriendelijk vertellen dat het vanwege de wintertijd nog een uur duurt voor ze open gaan. 'Weet u dat niet?'

Dan hebben we nog een uurtje voor een mooie wandeling om het Lac van Neufchateau. 

Martelange

We maken een mooie wandeling in/rond het dorp Martelange, dat ligt ca 11 km van hier, de weg er naar toe loopt dwars door een prachtig roodgekleurd bos. 

Wat is dat leuk hier met al die dorpen een paar kilometer van elkaar dat het overal volstrekt anders is. Door Martelange loopt een rivier(tje) de Sûre, die uitkomt in de Moezel. Ten noorden van Martelange vormt de Sûre de grens met het groothertogdom Luxemburg. 

Martelange is parkachtig en rustig. In het dorp is een brug over de Sûre en óver die brug is het heel druk. Daar is Luxemburg. De benzine en de drank zijn in Luxemburg veel goedkoper dan in België. Dat heeft met accijns te maken. Daarom zijn er in het Luxemburgse deel van het dorp wel tien benzinestations op een rijtje. Allemaal verkopen ze de euro loodvrije voor €1,48 per liter. En er is een drankenhal waar het krankzinnig druk is. Vol ordinaire types. De uitwassen van het kapitalisme.

Een een uur daarvoor had ik nog vastgesteld dat (het Belgische deel van) Martelange wel een socialistisch paradijs leek, met zoveel mooie openbare plekken en allemaal gratis. Geen commercie.

Léglise (3)

Léglise (2)

Deze tekening doet me denken aan die van het museum in St. Moritz in Zwitserland vorig jaar. Toen had ik de contouren ook zo getekend en vroeg ik me af of ik zou gaan kleuren of niet. Heb ik toen wel gedaan.

http://lucietheodora.blogspot.com/2023/08/het-museum.html

Léglise (1)

Het dorpje waar wij verblijven maakt onderdeel uit van de gemeente Léglise, een dorp dat hier 7 km hier vandaag ligt. Vandaag gaan we daar maar eens wandelen, benieuwd wat daar is. Een gemeentehuis en een Office de Tourisme. 

Elke wandeling is weer totaal anders. Je kunt het op grond van de kaartjes nauwelijks voorspellen. Dat is leuk.,We zitten midden in een nationaal park, geheten Le Parc Naturel Haute-Sûre Forêt d'Anliers.

Het foldertje met kaartje van de wandeling van vandaag staat weer vol met onduidelijkheden en spelfouten, we denken dat de Franse tekst gewoon even door een vertaalmachine is gehaald. Het doet zeer aan ons redacteurenhart dat iemand in staat is zulke slechte folders te maken, waar je als lezer geen touw aan vast kunt knopen. 

De wandeling loopt over en onder de snelweg E25 van Luik naar Luxemburg door, maar dat hebben ze op het kaartje weggelaten.

https://parcnaturel.be/

Lapjesboom

Hier op het Waalse platteland zijn weliswaar veel kerken, elk dorp/gehucht heeft er minstens een, maar de meeste zijn gesloten. Dat is jammer, want ik heb grote behoefte om in een hoekje bij Maria te zitten en kaarsjes te branden. Het gaat helemaal niet goed met ons nichtje. Ik denk dag en nacht aan haar en haar naasten. Je wilt zo graag iets doen, maar dat kan niet. 

Gisteren in Arlon waren twee enorme kerken wél open. Toen ik een kaarsje aanstak sprongen de tranen me in de ogen. Het Mariahoekje was wat groot, maar toch ontroerend. Al die verschillende kaarsen. Zo'n plek in de stad waar mensen met hun verdriet naar toe kunnen.

Ik hoorde eens over een 'koortsboom' of 'lapjesboom' in Overasselt, een dorp onder Nijmegen, waar mensen lapjes in hangen om hun verdriet ergens kwijt te kunnen. Ze zijn ook in Ierland. Mooi.

Fryslan boppe

Het weekje Wallonië bestaat weer uit lekker eten, lekker slapen, tekenen en lezen. Vandaag gelezen:: De stad uit door Petra Possel, dat ik aantrof in de e-bibliotheek. Ik ken haar eigenlijk alleen van stem, van de radioprogramma’s als ‘Kunststof’ en ‘Mangiare’. Maar schrijven kan ze ook. Ik koos het uit omdat ik Friesland een beetje ken van Hani501, die van Amsterdam naar Friesland emigreerde. Voor de liefde. 

Petra Possel (1963) verhuisde naar Friesland nadat ze weduwe was geworden en ze zich in de ruis van de grote stad steeds eenzamer ging voelen. Ze kocht een klein huisje in een klein dorp aan de dijk van het IJsselmeer en probeert er daar wat van te maken. En dat lukt haar aardig. Ze schrijft bijzonder aanstekelijk over het dorp, de dorpelingen, de gesprekjes, de wandelingen, de korte bezoeken aan Amsterdam waar haar werk nog ligt, de nieuwe man in haar leven. 

Arlon

We gaan een dagje naar Arlon, de hoofdstad van deze provincie. We moeten toch een keer en waarom dan niet vandaag. Het weer is behoorlijk omgeslagen, het is nu koud en mistig. Arlon is een van de oudste steden van België, de Romeinen hebben hier ook gezeten. Het ligt vlak tegen het land en de stad Luxemburg aan. Ik stel me er qua importantie een soort Assen bij voor. 

Het is er vooral heel stil en weinig bedrijvig. Het is markt maar verder zijn er weinig mensen op straat. De winkels zijn tussen 12u en 14u gesloten. Dus je loopt door allemaal uitgestorven stillevens. ‘n Beetje armoedig is het hier, weinig uitbundig

Pelletkachel

In onze gite staat een pelletkachel. Tot nu toe was het niet koud genoeg om 'm aan te doen, maar vanavond vinden we dat het kan. Deze kachel verbrandt geen houtblokken, maar houtkorrels. Die gooi je boven in in de kachel, je zet 'm met een knop op 'aan', dan even geduld en dat komt er vuur. Ik had er nooit van gehoord, maar hier in Belgisch Luxemburg is-ie heel gangbaar. Die korrels zijn hier in de supermarkt te koop. Hoog opgestapeld. 

Natuurlijk is het niet het echte werk, met zagen en kloven en drogen, maar het is heel makkelijk en snel.

https://aaaeco.nl/pelletkachel/

Broccoli stamppot

Een verrassend recept, al zeg ik het zelf. Broccoli stamppot met gerookte zalm en feta. En veldsla. En amandelschaafsel. De aardappelen wat minder en aanvullen met knolselderij of pastinaak.

Recept: https://www.ah.nl/r/1189882

Habay-la-Neuve

Bobby heeft een wandeling uitgezocht bij Habay-la-Neuve. Ik kan alle bergen toeristische informatie weer eens niet aan. Het is overal mooi. 

We doen niet al te lange wandelingen. Met al dat klimmen en dalen en glibberen door blubber op de bospaden is het wandelen best pittig. Vandaag hebben we nogal te stellen met de wandelkaartjes van onze gastvrouw. Ze heeft oneindig veel wandelkaartjes, hartstikke leuk, maar ze kloppen niet. Ze zijn door een persoon zonder kennis van zaken in elkaar gepleurd. Die tekent een kasteel in waar helemaal geen kasteel is, een pad waar geen pad is. Gelukkig hebben we mijn Routiq-wandelapp, en kunnen we checken hoe het wél moet.

Maitrank

Als welkomstgeschenk kregen we van de eigenares van onze gite een fles 'maitrank', dat hier in de streek rond Arlon als aperitief wordt geschonken en gedronken. Haar man produceert het zelf. Het is erg lekker. 'n Leuk cadeautje. Ik heb er diverse recepten van gezien, want het is natuurlijk ook leuk om zelf te máken. Ingrediënten zijn witte wijn, cognac, sinaasappelsap. Lieverouwebedstro noemt bijna iedereen als ingredient, maar ik zie ook ergens basilicum.

https://ardennen.nl/eten-en-drinken/maitrank/

Mandala

Het is een heerlijk huis. Het is mooi weer. Het is knetterend herfst. Tijd voor een herfstmandala.

Louftémont

Begin met kleine wandelingetjes om er een beetje in te komen. Eerst ons eigen gehucht Louftémont en dan een wandeling door het bos naar het volgende dorp Vlessart. Het is prachtig weer.  Ik heb even geen tekst. Zeg het met plaatjes.

Welkom

Gelezen: Welkom bij de club door Thomas van der Meer. Gevonden in de e-bibliotheek. De naam van de schrijver maakte me een beetje in de war, zat iets in tussen Thomas Heerma van Vos, Daan Heerma van Vos en Daniel van der Meer. Maar dit is dus weer een andere. Dit boek is van 2020, en onlangs heeft deze Thomas ook een boek uitgebracht over zijn werk met demente bejaarden. Hij schrijft ook in de Volkskrant columns over dat werk. Dat deed me weer denken aan het boek VerpleegThuis van Teun Toebes. Maar dit is dus Thomas van der Meer.

Dit autobiografische boek gaat dus over een meisje dat altijd een jongetje heeft willen zijn en over de transitie van vrouw naar man. In zijn genre is het opmerkelijk luchtig en laconiek geschreven. Het is zo'n onderwerp dat ik nooit helemaal kan begrijpen maar wel respectvol tot mij nemen. In dit boek zit het probleem eerder bij de omgeving die raar reageert dan bij de verteller. Zijn ouders zijn opmerkelijk ondersteunend. De luchtigheid in dit boek is wel een opluchting.

Naar de Ardennen

We vertrekken rond 11 uur. Het (mot)regent tot voorbij Luik maar dan ineens is het wolkendek klaar en schijnt de zon. We hebben een huis gehuurd in een gehucht Louftémont tussen de dorpen Léglise en Habay, in een gebied in de buurt van Arlon, bij de Luxemburgse grens. Het ligt midden ìn het Nationaal Park van Anlier. Veelbelovend. Het weer ook. 

Er staan hier veel van die grote boerenhuizen. De mensen spreken hier alleen Frans, geen woord Nederlands/Vlaams. Boodschappen halen we in Habay, 6 km van hier, alwaar een Carrefour, een Delhaize en een Aldi.

Het appartement is onderdeel van zo'n grote boerderij en ruim en prettig en sfeervol. We hebben een grote veranda en kunnen lekker buiten zitten. Luisteren naar de vogeltjes. De tv krijgen we niet aan de praat, geen idee of ze mogelijk Nederlandse zenders hebben, maar het Haagse nieuws en Arjan Lubach willen we niet missen en kunnen we op de iPad volgen.

Houtkachels verboden

Vanaf 2030 is het gebruik van houtkachels verboden in Utrecht. Dat werd deze week bekend. Vanaf 2025 zijn vuurkorven al verboden. Dit alles vanwege de fijnstof dat vuur veroorzaakt in de lucht. Hou je maar een beetje in met het brandhout verzamelen, verzagen en kloven, zeg ik voorzichtig tegen Bobby, die daar natuurlijk niets van wil horen. Kom niet aan zijn hout. We hebben zo'n mooie hoogrendements houtkachel met filters. Het eerste wat er gebeurde toen we dit huis kregen was een schoorsteen aanleggen dwars door twee zware betonnen vloeren/plafonds/ het dak. Dat was me nogal een klus. De kachel hadden we van Van Echtelt in Bunnik, specialist. Achter het huis en in huis hebben we op diverse plekken houtopslag.

In de Volkskrant hebben ze een interview met de firma Van Echtelt. Ik vond dat een heel leuk bedrijf, familiebedrijf. We hadden ook wel bij de Praxis en de Karwei gekeken, maar die houtkachels leken veel minder solide. Deze Van Echtelt is ooit begonnen als smederij en vader Van Echtelt bouwde vooral open haarden, die de huidige generatie Van Echtelt afbrak en verving door die hoogrendementskachels. Maar die mogen straks ook niet meer.

- https://www.duic.nl/algemeen/houtstook-binnenshuis-verbieden-en-milieuzone-in-de-hele-stad-utrecht-wil-grote-stappen-in-luchtkwaliteit-zetten/

- https://www.volkskrant.nl/cs-b8099f0b/