Thema: huilende vrouwen

In het nieuwe nummer van Hollands Diep staat een interview van Joost Zwagerman met Marlene Dumas, de in Amsterdam woonachtige Zuidafrikaanse kunstenares. Voor wie haar niet kent: Dumas maakt nogal heftig werk. Intiem, rauw, open, raak, niet per se mooi, ontregelend, soms naar. Confronterend. Reenske heeft een werk van haar waarin een klein babymeisje met de beentjes wijd open ligt. Je kijkt recht in haar geslacht. Het is mooi en kwetsbaar, zo kwetsbaar dat het bijna niet om aan te zien is.

Van half december 2008 tot half februari 2009 heeft Dumas een tentoonstelling in het Museum of Modern Art (MoMA) in New York, getiteld 'Measuring our own grave'. Een van haar thema's is 'huilende vrouwen', ontstaan nadat haar moeder anderhalf jaar geleden overleed. Zij zegt daar boeiende dingen over. natuurlijk had Zwagerman heel veel kunnen doorvragen, maar het is niet een thema dat hij herkent als zodanig. Maar goed.

Dumas zegt: 'Het is moeilijk om dood en seksualiteit, maar ook smart op een geloofwaardige manier in de schilderkunst op te voeren. (...) Huilende mensen zijn doodgewoon in speelfilms. Jaren geleden vroeg iemand me:"Zou jij de huilende zigeunerin terug kunnen veroveren op de kitsch?" Die vraag speelde vervolgend jarenlang door mijn hoofd. En die vraag riep weer andere vragen op. Bijvoorbeeld: wanneer was het beeld van een huilende vrouw níét kitsch? De huilende Maria is eeuwenlang een sleutelfiguur geweest in de kunst. Waar en hoe vertrok zich het omslagpunt? Al die dingen, mijn moeder, mijn eigen verdriet, die vragen over kitsch, ze speelden allemaal mee toen ik begon te werken aan mijn nieuwe reeks huilende vrouwen.'

Dit raakt natuurlijk direct aan het mysterie van mijn eigen Rosa Mystica.