To see if I'm smiling

Gisteravond op Nederland 2 naar Holland Doc gekeken, naar de documentaire 'To See If I'm Smiling', gemaakt door Tamar Yarom. Ze won er vorig jaar tijdens het IDFA zowel de publieksprijs als de Zilveren Wolf 2007 mee. Shocking. In het Nederlands heet de film 'Meisjes met dienstplicht'. Volgen de jury is het 'een moedige en krachtige getuigenis van het verwoestende effect van macht'.

In Israël worden ook meisjes op hun achttiende jaar opgeroepen voor verplichte militaire dienst. Zo ook de filmmaakster en de hoofdpersonen in deze documentaire, waarin een aantal meiden voor het eerst over hun ervaringen tijdens twee jaar in het Israëlische leger vertelt. Ze werden gestationeerd in de door Israël bezette gebieden. Allemaal hebben ze gruwelijke dingen te zien gekregen en beslissingen moeten nemen over leven en dood.

Naïef en met jeugdige overmoed begonnen ze aan hun missie, maar al snel drong de realiteit van het gewapende conflict tot ze door. De macht om over andermans leven te beschikken en tegelijkertijd de machteloosheid om de situatie te verbeteren, hebben diepe sporen nagelaten bij de jonge vrouwen, die openhartig vertellen over hun morele dilemma’s en over de manier waarop zij zich handhaven tussen de jongens.

Het meisje op de foto was de meest aangrijpende persoon. Zij was verpleegster en moest onder meer lijken schoonspuiten, zodat de tegenpartij niet kon zien wat er met de jongens gebeurd was. Op een gegeven moment heeft zo'n lijk een erectie en vraagt zij een vriendin jolig om een foto van haar te maken naast dat lijk. De foto heeft ze nooit gezien. Met angst in het hart vraagt ze zich af of ze lachend op de foto staat. Aan het eind van de film zie je haar naar de foto's in kwestie kijken (die de kijker overigens niet te zien krijgt) maar wel dat de tranen uit haar ogen druppen.

Een documentaire over onschuld, angst, groepsdwang en verlies.