Sjamanisme als vorm van rebellie

Daar is ze dan, vanavond in het Bimhuis: Mari Boine, de Lapse uit het noorden van Noorwegen. Ofwel Sami. In ons land is ze vooral bekend om haar 'meditatieve kwaliteiten', overigens tot haar eigen verbazing. Ze zei ooit tegen De Standaard: 'Mijn eerste songs waren ontzettend kwaad. Ik was een politiek activist. Ondertussen heb ik een andere manier gevonden om te rebelleren, bijvoorbeeld door het sjamanistische element in mijn muziek op te bouwen. Naar het sjamanisme teruggrijpen is een daad van verzet. Voor mensen die niet uit onze traditie komen is het vaak een mode, een zoveelste exotisch gebruik waar ze even van nippen.' Ze heeft dus ook meerdere malen samengewerkt met de beroemde Noors-Amerikaanse jazzmuzikant Garbarek. Boine: 'Voor mij is jazz traditionele Afrikaanse muziek. Ze is geëvolueerd, maar heeft nog steeds de vrijheid van instelling die traditionele muziek ook heeft. Andere nummers van mij zoals "Butterfly" zijn weer beïnvloed door Noorse kerkhymnen. Ik vind het fijn dat je alle soorten links naar andere muziek hoort. Ik hoef niet zo nodig een 'zuivere' Sami-cultuur te vinden, daarvoor meng ik te graag.' Terwijl wij langs het IJ naar het CS wandelen en ik haar een 'hogepriesteres' noem, verzanden mijn nieuwe jazzvriend en ik een hoogdravende discussie over dat woord. Hij vindt dat dat woord (die functie) uitsluitend voor de joods-christelijke religie gebruikt wordt, terwijl artiesten als Boine teruggrijpen op het paganisme. Volgens mij - indachtig de tarot - wordt het breder gebruikt, voor meerdere religies, en ook als metafoor gebruik voor een bepaalde houding / overwicht / meeslependheid. Nu ik het google hebben we allebei gelijk. Het woord wordt grotendeels gebruikt voor het oude jodendom, maar af en toe ook in andere verbanden en culturen. Sommige popartiesten worden zo genoemd, Obama wordt zo genoemd, en 'leiders' in de Wiccatraditie. Enfin, thuis zoek ik in iTunes naar meer muziek en stuit ik op de cd 'Eight Seasons' waar dat nummer 'Butterfly' op zou staan. Verhip, die cd (met rennende rendieren op de cover) ken ik. Die hebben Leen en Ekfa me jaren geleden gegeven! Zit in mijn box Wereldmuziek. ('Dat kan', zegt Leen desgevraagd, die zich dit niet herinnert. 'Wij vinden jou enorm etnisch.' Volgens haar zijn wij een paar jaar geleden met zijn drieen naar een fim over een eskimo geweest zijn, die drie uur lang over het ijs zwierf. O, zeg ik. Want niets herinner ik mij daarvan.) Toen ik de cd kreeg begreep ik er weinig van. Het is totaal anders als je iemand ziet en hoort optreden. Dit is een heel mooie avond. Heb er weinig woorden voor. Die trance waar wij allen in raken. Het publiek gaat uit zijn dak. Laat ik deze cd ook maar in de iPod laden.