Eiland

Ze is nog niet zo lang geleden 'Dichter des Vaderlands' geworden, heeft al talloze prijzen op haar naam staan, maar ik heb haar nooit gelezen. Ze is een 54-jarige Rotterdamse. Haar carrière: nadat ze een jaar in een psychiatrische inrichting had gewerkt studeerde ze een poosje kunstgeschiedenis en pedagogiek. daarna drama-opleiding in Utrecht. Daarna tekenen en schrijven. Ze is de eerste vrouw die Dichter des Vaderlands wordt, na de dichters Gerrit Komrij, Driek van Wissen en Ramsey Nasr.

Bij Van Pampus ligt haar dichtbundel Eiland berg gletsjer, waarvoor ze in 2012 een belangrijke Poëzieprijs kreeg. Die bundel koop ik. Het komt wellicht ook door de ongemakkelijke pentekeningen op en in de bundel: onverhullend erotisch, op een manier die allesbehalve opwindend is maar wel recht in de ziel raakt. De kwetsbaarheid, de hunkering, de geilheid, de aardsheid, de broosheid, de afhankelijkheid, misschien wel de lelijkheid.

Ik lees de bundel ademloos maar het lukt me niet er iets over te formuleren. Om er van af te zijn citeer ik maar wat uit een recensie van Erik Lindner uit De Groene Amsterdammer. Hij heeft dat tenslotte ook, dat sprakeloze. 'Er zijn bundels waarover je iets kunt zeggen, over andere niet. Toen ik regelmatiger begon te recenseren, verscheen Spamfighter van Anne Vegter. Vegter is een dichter naar mijn hart: rauw, direct, intelligent en gevoelig. Maar ik kreeg er niets over op papier, werkelijk geen enkele letter. Terwijl ik over poëzie die verder van me af stond altijd wel iets kon zeggen. 

De bundel Eiland berg gletsjer begint met twaalf losse gedichten. Ze bestaan uit doorlopende regels, ze zijn staccato en worden onderbroken door een onlogische opeenvolging. 'iemand rijdt van een ponton de rivier in, sterft/ je praat met hem over wat je gezien hebt'. De gedichten zijn far out, edgy, indringend. (...)

De tweede reeks uit de bundel is de titelreeks. De regels zijn dwars over de pagina gezet, je moet de bundel kantelen. De gedichten bestaan uit lyrische strofen van telkens twee regels. Het is een reeks uit een stuk, anders dan 'Tramps' behouden ze een en dezelfde ademstoot. Het 'Ook' waar iedere strofe mee opent gaat werken als een mantra, zoals Nu nog van Hugo Claus: het wordt sterker per keer dat het voorkomt. Op het hoogtepunt wordt de titel van de bundel verklaard: 'Ook als jij 'n laatste atoom van je lichaam schraapt, zou je oplevend dood willen zijn/ als laatste hart (eiland), als laatste berg (buik) of gewoon schitterend als kut (gletsjer).'

Tot slot bestaat de bundel uit een monoloog, Dochter van. Anne Vegter publiceerde ooit Ongekuiste versies, literaire pornografie. De dochter die in de monoloog aan het woord is, is die van Noach. Ze is volgens haar moeder 'net van na de schepping' dus ze heeft nergens benul van. Daar komt rap verandering in als de zondvloed gepasseerd is. 'wij waren zo kapot toen alles achter de rug was dat het was of we collectief aan de dope waren'.

Op een of andere manier werkt dit slot heel sterk. Je kunt God dood verklaren maar de naam is nog niet verdwenen, stelt de dichter volgens Vegter. En dat maakt dat je na de monoloog van Noachs dochter weer vooraan begint en parallellen ziet tussen de hulpeloze uitspraken van haar personages en de mythische geschiedenis.' Aldus Erik Lindner.