Vrijdenkster

De schrijfster Aya Zikken is overleden. Zij was 93 jaar. Zij groeide op in Nederlands-Indië en haar jeugdjaren spelen een belangrijke rol in haar romans en reisverhalen.Ze zei eens: 'Ik reis eigenlijk vooral om verhalen van mensen te horen. Ik sta open voor hen, ben een luisteraar geworden.' Haar bekendste boek is De Atlasvlinder uit 1958, over het gevoelsleven van een 12-jarige in een dorp op Sumatra. 

Ik heb best veel boeken van haar in mijn boekenkast staan. Ze hebben elke verhuizing overleefd. Het is al minstens vijfentwinig jaar geleden dat ik haar ontdekte en over haar ging schrijven.  Ze had intrigerende titels als Code voor Dander, dat inging op mensen die de grens tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid overschreden, Wees nieuwsgierig en leef langer, Als wij groot zijn, dan misschien. De feministen van de jaren zeventig meenden en maakten mij wijs dat zij/wij de eerste waren die het wiel uitvonden, in de generatie schrijfsters van de jaren vijftig vond ik veel meer vrijbuitsters en grensoverschrijdsters. Aya was een schoolvoorbeeld van nieuwsgierigheid en vrijdenken voor mij. Mijn ontdekking van Zikken resulteerde uiteindelijk in het boek en de gelijknamige literaire feestavond avond in De Balie 1991: Schrijfsters in de jaren vijftig.

Juist deze week verscheen een biografie over haar: Alles is voor even door Kees Ruys (uitgeverij In de Knipscheer).