Moeders

Cas nam het vrijdag desgevraagd voor me mee. Het is hun bestlopende titel dezer dagen: de nieuwe Adriaan van Dis. Ik luister graag naar de man, maar ik moet bekennen dat ik nog nooit een Van Dis heb gelezen. Waarschijnlijk ten onrechte. 

Wat een prachtig geladen boek is dit Ik kom terug. Het gaat over het laatste levensjaar van zijn moeder, die alle geheimen van haar leven, en dat zijn er nogal wat, te beginnen bij de Eerste Wereldoorlog op het Zeeuwse platteland waar zij geboren en getogen is. Dan een Indische verloofde en een aantal eenzame jaren in de rimboe van Nederlands Indië; de internering tijdens de Japanse bezetting, een nieuwe geliefde na de 'bevrijding' die geen bevrijding was, de boodschap dat haar echtgenoot vermoord was bij de Birma-spoorlijn, en de repatriëring naar Nederland met een nieuwe man, drie bruine dochters een baby.

De baas spelen, iedereen van haar lijf houden en geen van die geheimen delen, dat was haar overlevingsstrategie. Daar moet haar inmiddels 65-jarige zoon zich mee verhouden. Maar nu ze ver in de negentig is wil ze haar levensverhalen vertellen, dat hij die opschrijft, op voorwaarde dat hij haar pillen bezorgt voor een zacht levenseinde. Wat hij belooft, maar waar hij niet in slaagt.

Adembenemend, dit proces en de manier Van Dis dit opschrijft. De chaotische verhaallijnen, de dwingende telefoontjes, de eisen, en hij kan zich niet onttrekken, hij beweegt mee. Prachtig rijk van taal, van vertellen en mystificeren, wat zijn moeder met hem doet doet hij met de lezer.