Muzeum

Eindelijk is het moment daar om naar het Museum van Zuilen te gaan. 'Zuilen, toen Zuilen nog Zuilen was', luidt de onderkop. Een uurtje, denk ik. Dat denk ik al een jaar, maar ik ging steeds niet. Het was goed om te wachten. Want na een jaar mij verwonderen over deze wijk sta ik er nu veel meer open voor. 

Het museum is gewéldig. In zijn soort. Het is gevestigd aan de Amsterdamsestraatweg, in een voormalig winkelpand noordelijk van het Julianapark. De eigenaar/beheerder is een 70-jarige heer met aristocratische uitstraling en een ridderorde opgespeld. Je denk dat je de hall van het museum binnenstapt, maar nee. Zis is it. Die winkelvloer. 

Hij vraagt: 'Hoe komt u hier terecht? Wat is uw relatie tot Zuilen? 'Ik woon hier nu anderhalf jaar', zeg ik, 'ik volg uw website en ik volg u op Facebook, en ik ben benieuwd.' 'Waar woont u dan?' vraagt hij. Streng. Ik wijs het aan op de kaart. 'Dan valt u niet onder onze verzameling. Dat is van ná de annexatie. Wij doen alleen vóór de annexatie.' De annexatie: dat is 1954, toen dit deel van Zuilen werd toegevoegd aan Utrecht. Het oorspronkelijke dorp, dat Oud-Zuilen heet, valt nu geloof ik onder Maarssen. 

Eigenlijk ben ik vooral benieuwd naar de man zelf. Goed gekleed. Ridder-speldje op. Wie is hij, wat is zijn verhaal, hoe is hij hiermee begonnen? Werkte u bij de Demka? 'Néé! Maar ik weet wel alles van de Demka. Ik sprak eens met de directeur van de Demka en die zei: alsof ik met een collega praat!' 

Maar eerst het verhaal van Zuilen. Van Oud-Zuilen en Nieuw-Zuilen. Het begon in de jaren twintig toen de Spoorwegen in Amsterdam besloot uit te breiden en wel in de weilanden, aan het Amsterdamrijnkanaal, aan de toenmalige snelweg van Utrecht naar Amsterdam (de Amsterdamsestraatweg) en aan het spoor. Dat was in de weilanden van de gemeente Zuilen. En ook de staalfabriek de Demka kwam. Maar toen kwamen er duizenden van die rooie arbeiders naar Zuilen, die wilden woningen. Hij brengt mij naar een kaart uit de jaren twintig, op het moment dat Werkspoor en Dema hier begonnen. 

Het was erg prettig om naar hem te luisteren. Je stelt een vraag en hij vertelt. Ik had heel veel vragen, want Zuilen is een onbegrijpelijk rommelige wijk. Overal zit een verhaal achter. Waar was het centrum? Er is geen centrum. Waarom is ons winkelcentrum waar het is? En overal zit een verhaal echter.

Uiteindelijk hoor ik dat hij juwelier was. Hij werkt nu 70 uur per week in het museum. Hij schrijft boeken. Hij verzamelt, rubriceert, krijgt van iedereen complimenten. Zoals hij dit gedaan heeft, zo heeft geen gemeente dit gedaan. Hij heeft per straat een multomap. Alles even precies en keurig.