Lezen

Ik lees best veel de laatste tijd, maar soms lees ik boeken maar half uit en dan mag ik het van mezelf niet hier noemen want dat lijkt zo opschepperig, denk ik dan. Maar dat is weer zo'n strengheid. Dit blog gaat over dingen die indruk op mij maken en dat gebeurt bij het lezen in De tolk van Java van Alfred Birney. Het is echt een belangrijk boek. Hij won er onlangs de Libris Literatuurprijs mee. Het is zijn levensverhaal, het verhaal van de zoon van een Indische Knil-militair. En van de vader. Een man die in de oorlog en de oorlog daarna in voormalig Nederlands Indie gruwelen heeft meegemaakt en uitgevoerd. Die naar Nederland kwam en een Helmondse penvriendin trouwde. 

Die tegenover zijn vrouw en kinderen extreem gewelddadig was zodat de kinderen in een internaat geplaatst werden. En die later aan zijn zonen vroeg: Waarom heb jij mij verlaten? 

Birney is nu al in de zestig en wilde en moest het verhaal van hun gezin en die vader schrijven. En van Nederland en die oorlog in wat nu Indonesië heet. De 15 laatste jaren van zijn leven woonde zijn vader in Spanje. Alfred vroeg hem zijn herinneringen op te schrijven. Hij vermengt ze met zijn eigen herinneringen en historisch onderzoek. Hoe heftig de materie ook is, het is heel leesbaar geschreven. Maar na een paar uur leg je het weg. Het is genoeg. Het leed van de wereld. Zoveel leed in de wereld. Zoveel oorlog en migratie, ervaringen die te erg zijn om over te praten en nog decennia voortwoekeren. Al die verhalen achter al die voordeuren. En af en toe iemand die zo'n verhaal fenomenaal weet op te schrijven.