Chabot

Ik bezoek graag tentoonstellingen van expressionisten, de krachtige kleurige en geladen beelden van personen en landschappen, spreken recht tot je hart. Vaak gaat het om Duitse of Russische schilders, maar we hebbben ook Nederlandse vertegenwoordigers van deze stroming. De Ploeg. De Bergense School. Aan van de Nederlandse expressionisten, de Rotterdammer Henk Chabot, is een eigen museum gewijd. Het is gevestigd in een witte Rotterdamse stadsvilla, modernistisch uit de jaren dertig, recht tegenover Boijmans van Beuningen. Ik was er nog nooit. Het Henk Cabot Museum viert nu met de tentoonstelling ‘Chabot van Rotterdam’  zijn 25-jarig bestaan en ontsluit een nieuwe loot aan de collectie: de verzameling ‘oorlogsschilderijen’. 

Bij leven was Henk Chabot (1894-1949) een beroemd Nederlands kunstenaar, maar tegenwoordig kennen - buiten Rotterdam - nog maar maar weinig mensen zijn werk. Hij schilderde mensen, polders en dieren. Zijn grote periode was in het interbellum. Eerst woonde hij in de stad zelf en schilderde hij ook de havens, maar halverwege de jaren dertig verhuisde hij naar net boven Rotterdam, naar een dijkhuis aan de Rotte, naar het platteland, waar hij heftige Hollandse luchten en landschappen schilderde, en de mensen en dieren uit die landschappen. Knoestige boeren, grove vrouwspersonen, zieke kinderen, vee. Een beetje de aardappeleters van Van Gogh. Indrukwekkend.   hij Begin jaren 30 verpoosde hij een periode in Zoutelande (Zeeland) in de omgeving van Charley Toorop, uit die tijd stammen prachtige woeste zeegezichten. Hij was actief in de kunstenaarswereld, was lid van de moderne Rotterdamse kunstenaarsvereniging De Branding en later van kunstenaarsvereniging R33. Die werd in 1940 door de Duitsers verboden. 

Chabot had een heel eigen manier van schilderen, met bijna droge verf, die hij met paletmes weer van het doek afschraapte. Daardoor zijn zijn schilderijen met op zich herkenbare expressionistische schilderwijze toch heel eigen. 

De oorlog maakte diepe indruk op Chabot, te beginnen bij het bombardement op Rotterdam waarvan hij de verzengende rode gloed vanuit zijn dijkwoning in de polder kon zien. In de oorlog schilderde hij veel vluchtelingen. Die blijven je heel erg bij. Vluchtelingen schilderen. Heel indringend. Uitgeputte mensen in kolonne met een koffertje. Een persoon met een vogelkooitje. Een moeder met een gewond kind. Ik neem aan dat hij geen foto’s maakte en dat die mensen ook niet voor hem poseerden. Vluchtelingen zijn van alle tijden. Het is hen ook maar overkomen. Het kan jou en mij ook overkomen. Echt duister indringend werk. Je herinnert je de beelden van de vluchtelingen uit de Balkan. Uit Syrië. Die Europa hier niet wil. Nooit zag ik ze zo geschilderd. 

Na de oorlog komen er weer zonnige landschappen. ‘Vrede’ heet zo’n schilderij.

Het is echt indrukwekkend mooi werk. Dat ik dat niet kende.