Insomnia

Afgelopen weekend hoorde ik op de radio een interview met journaliste Carlijn Vis en las ik in de krant een interview met fotografe Annabel Oosteweeghel, beide over de tentoonstelling-met-boek Insomnia over mensen met slapeloze nachten. Ze praatten er heel prettig open over, vond ik, opvallend zonder oplossingen en meningen. Er zijn ontzettend veel mensen die aan slapeloosheid lijden. Soms geven zij zich een tijd over aan pillen of slaapdeskundigen, maar doorgaans helpt dat niet echt, en zijn ze overgeleverd aan zichzelf en de nacht. De gedachten stopzetten, dat zeggen slapelozen is het allermoeilijkst. De vermoeidheid en wanhoop en eenzaamheid zijn onbeschrijfelijk alleen. In de slapeloze nacht is relativeren bijna onmogelijk. veel praten slapelozen er niet over, van mensen die de ervaringen van slapelozen aanhoren komen nogal snel met ongebreideld ongevraagd advies. 

De fotografe hoorde zo vaak mensen praten over slapeloze nachten, niet kortstondig maar jarenlang, dat ze besloot er een fotoserie over te maken. Want de wereld waar de slapeloze in de nacht in terechtkomt is een heel andere dimensie van het bestaan. Ze fotografeerde de mensen niet in hun eigen huis, maar in een huis dat ze ervoor huurde en ensceneerde.

Omdat ik zelf ook jarenlang weken van slapeloosheid heb gekend (het kwam en ging) was ik nieuwsgierig wat ze gemaakt heeft en hoe het daar hangt. Dus reis ik af naar Zwolle, naar Museum De Fundatie, waar een heel andere hoofdtentoonstelling hangt, met/over kunstenaars uit de buurt van Leipzig, met veel vervreemdende landschappen zonder mensen, maar deze tentoonstelling treft me meer. Een zaal is het slechts, donkerblauwe wanden, foto’s van slapeloze mensen, sprekende citaten en een prachtig sferische soundscape.

We zien mannen en vrouwen, oud en jong, in bed, op de grond, tussen de deurposten, in een vloerkleed gerold, in bad, buiten, wandelend in een nachtpon. duistere omgevingen, wondere lichtinval, ongemakkelijke houdingen.