Dora Maar

Gelezen: Dora en de Minotaurus door de oorspronkelijk Kroatische schrijfster Slavenka Drakulić. Ik liep er tegenaan in de bibliotheek aan de Neude, die weer open is. Dora is Dora Maar, een veelbelovende surrealistische Parijse fotografe die leefde van 1907 tot 1997. Die zichzelf helemaal kwijt raakte in haar relatie met de beroemde Pablo Picasso. Jaren dertig en veertig. Zij was 29 toen ze een relatie kregen, hij 55. 

Dora was Picasso's minnares, model en muze, heet het, maar in werkelijkheid verpletterde hij haar (en liet ze zich verpletteren). Toen het psychisch met haar steeds slechter ging werd ze vervangen door een jonge kunststudente. De titel verwijst naar een schilderij van Picasso uit het begin van hun relatie, waar een naakte vrouw besprongen wordt door een minotaurus, half-man-half-stier. Een echt liefdevolle relatie kun je er niet uit aflezen.

Dora’s vader was architect en Kroaat, haar moeder Française en hoedenmaakster. Dora groeide grotendeels op in Argentinië. Picasso was een groot kunstenaar maar ook een enorme egoïst die vrouwen en een heel gevolg om zich heen verzamelde en overheerste. Het is een erg mooi boek. Het perspectief is dat van Dora. 

Dora eindigde eenzaam en alleen, ze werd katholiek angehaucht. Tegenwoordig is er wel meer aandacht voor haar werk, zo was er in 1919-1920 een retrospectief van haar werk in Tate Gallery. Niet de minste.

Slavenka Drakulić is de meest beroemde Kroatische schrijfster. Zij kwam tijdens de Balkan-oorlog in de jaren negentig naar het westen en is toen hier ook veel gaan publiceren. Ik las die schrijfsters graag, ook Dubravka Ugresic, die in Nederland neerstreek. Joegoslavië was in de jaren tachtig een land waar veel vrijdenkers woonden, Zagreb herinner ik mij uit die tijd als een soort vrije stad waar veel feministen woonden en feministische studies floreerden, en waar homoseksualiteit gewoon kón. Niet dat ik er toen al geweest was, maar je las er over. En toen kwam die oorlog.

Draculić heeft onlangs ook een roman geschreven over de Mexicaanse schilderes Frida Kahlo. Die komt in dit boek ook even voor. Zij was ook net een dominante kunstenaar: de Mexicaan Diego Rivera. Het verschil tussen Frida en Dora was dat Frida altijd is blijven schilderen en Dora niet.