Het woeden der gehele wereld

Ik kom terecht in de woede van een ander. Woede. Wikipedia: 'Woede is een emotie die kan optreden bij iemand die gedwarsboomd of tegengewerkt wordt, als diens "territorium" betreden wordt, of als zijn of haar grenzen overschreden worden. Woede zet aan tot agressie (of gaat ermee samen), van de persoon zelf of van zijn of haar groepsgenoten. Woede kan zich uiten in woorden (schelden, schreeuwen) of in daden in de vorm van fysiek geweld (slaan, schoppen, handtastelijkheden of zelfs het gebruik van wapens).

Milde vormen van woede worden aangeduid met woorden als ergernis, geprikkeldheid of irritatie. Gematigde vormen met de termen boosheid, kwaadheid en toorn. En sterkere vormen met driftbuien, woedeaanvallen, eruptio of razernij. Als iemand zijn woede niet laat blijken, terwijl hij wel kwaad is, is er sprake van opgekropte woede.

Welke vorm van woede er optreedt hangt niet alleen af van de sterkte van de prikkel en van het karakter van de persoon, maar ook van diens algehele toestand. Toestanden die de prikkelbaarheid van een persoon kunnen verhogen zijn: vermoeidheid, honger, pijn, ziekte, seksuele frustratie, en het gebruik - of de onthouding - van drugs. Ook hormonale veranderingen zoals bij PMS, menopauze of een manische episode kunnen de prikkelbaarheid verhogen.

Iemand die boos is kan deze woede op een wilde en ongerichte manier uiten, zoals met schreeuwen of slaan, maar kan ook gericht een conflict aangaan en proberen de bedreiging of de obstakels uit de weg te ruimen. De boosheid kan echter ook worden ingehouden en opgepot. Ook kan de boosheid op niet-conflictueuze wijze worden geuit. Als iemand zijn woede over langere tijd op subtiele wijze laat blijken en hierbij directe conflicten uit de weg gaat, spreekt men wel van passief-agressief gedrag.

Sommige psychiaters beweren dat bepaalde vormen van woede of razernij een aandoening zijn. Dit wordt alleen beweerd over de meest extreme gevallen, bijvoorbeeld mensen die zich niet meer kunnen beheersen door een traumatische ervaring. Een bekende vorm van zo'n traumatische ervaring is pesten. Mensen die vroeger vaak gepest werden kunnen zo'n stoornis oplopen, waardoor enkele gebieden in de hersenen overmatig reageren op een bedreigende situatie, doordat men zich vroeger iedere dag moest verdedigen tegen gevaren.

Mooi is de verwijzing aan het eind van het lemma 'woede': 'Zie ook: Angst / Verdriet'. Ik geloof niet dat dit het moment is om haar het begrip shenpa uit de doeken te doen. Het is beter een beetje liefdevol het ruggetje te aaien.