De juweel in de mens

Ik vraag de boeddhische buurvrouw of ze ook literatuur heeft over die liefdesenergie waar Mutti in gekomen zou zijn. Zij verwijst mij door naar de site van/over Sonia Bos, een inmiddels overleden zelfbenoemde mystica, die onder meer geschreven heeft over spirituele aspecten van dementie.

Ik citeer (maar heb ongevraagd van de hij-vorm een zij-vorm gemaakt): 'Spiritueel bezien is de mens opgebouwd uit persoonlijkheid, ziel en geest. Haar spiritueel wezen kent aparte bewustzijnslagen om de persoonlijkheid, de ziel en de geest vorm te geven en van levensenergie te voorzien. In de persoonlijkheid huist haar individualiteit. De ziel huisvest haar eeuwige kern, die de voortgang van de mens, haar spirituele groei, over de levens heen bewaakt. De geest zorgt voor de verbinding met haar goddelijke oorsprong.

Bij haar ontstaan was de mens eerst geest. Van daaruit ontstond de ziel en vervolgens de persoonlijkheid. Wanneer de mens sterft verloopt dit proces in omgekeerde volgorde: eerst zal zij de lagen van haar  persoonlijkheid loslaten, dan die van haar ziel en vervolgens die van haar geest. Dit is de omgekeerde volgorde van waarin zij is ontstaan. Wanneer de mens begint te dementeren, zien we dan ook dat zij eerst de persoonlijkheidsstructuur verliest, dan de ziele-herkenning en vervolgens de geest.

Wanneer de mens begint te dementeren en de eerste bewustzijnslaag waarin zij haar persoonlijkheid vormgeeft loslaat, krijgt zij al snel problemen met zijn korte termijn geheugen. Langzaam wordt zij ook wat verward en haar fijne motoriek lijkt minder te worden.

Met het voortschrijden van het proces, het loslaten van meer lagen van haar persoonlijkheidsbewustzijn, verliest de dementerende langzaam de greep op zichzelf en op het leven. Zij verliest haar persoonlijkheidsstructuur, de vaste grond onder zijn voeten. Ook het verlies aan decorum neemt toe. Het laagje vernis dat de mens in de loop van zijn leven over haar persoonlijkheid heeft gelegd, slijt langzaam af. De persoonlijkheid wordt ongeremder.

In dit stadium vecht de mens ogenschijnlijk om haar geestelijk vermogens vast te kunnen houden. Toch zal zij steeds meer haar dagelijkse bezigheden moeten loslaten. Het leven in haar trekt zich terug door de onderliggende (onbewuste) wens het leven los te mogen laten. Aan de oppervlakte vecht de mens om ‘aanwezig’ te blijven, onder de oppervlakte wil zij niet meer. Omdat de dementerende in dit stadium ook nog bewust is van het feit dat zij dementeert, is het spanningsveld in hem enorm groot. Er wordt een heroïsche strijd gestreden.

Als de persoonlijkheidsstructuur losgelaten is – en de persoonlijkheid dus niet meer aanspreekbaar is – kijk je in de goede momenten regelrecht in de ziel van de dementerende. De ziel, de eeuwige kern van de mens, die zoveel zachter en beminnelijker is dan de persoonlijkheid. In deze fase blijkt de demente vaak een veel blijer en liefdevoller mens dan je ooit voor mogelijk hebt kunnen houden. Haar betere kant komt naar buiten, de scherpe randjes zijn van haar af. Zij is weliswaar dement, maar is je erg dierbaar geworden. In deze fase kun je het juweel in de mens ontmoeten.

In deze fase kan de dementerende bijna niet meer praten, haar afasie is vrijwel compleet, maar haar liefdevolle, bijna kinderlijke (onschuldige) uitstraling vergoedt erg veel. En waar je niet meer van persoonlijkheid tot persoonlijkheid kunt communiceren, is een diep houden van: een communiceren van ziel tot ziel mogelijk geworden. De totaal afhankelijk geworden demente, die niet meer in staat is om nog maar iets te verhullen noch enige decorum op te houden, laat haar naakte, ware kern zien. Tenminste, aan hen die hem op een dieper niveau aanspreken, op een ander niveau met haar wil communiceren. Want in deze fase is de dementerende als een reflecterende spiegel geworden: zij zal reageren op de wijze, waarop zij wordt aangesproken. Tenminste, zolang de bewustzijnslagen van zijn ziel nog in hem aanwezig zijn.

Het loslaatproces schrijdt helaas nog verder! Er is nog maar een heel dun draadje dat de dementerende met het leven verbindt. Ook haar ziel heeft hij nu losgelaten, die is al vertrokken naar de sferen. Zij is alleen nog maar aanwezig in haar geest. Praten kan zij niet, onzindelijk is zij ook. Je mist haar persoonlijkheid en de warme gloed van haar ziel. Slechts de draadjes van haar geest houden haar nog aan het leven vast.

En dan breekt eindelijk het levenskoord. Het laatste beetje van haar geest gaat nu ook naar huis, wordt eindelijk teruggelegd in Gods Hand.'

De site over/van Sonia Bos roept met name door haar beeldtaal enig griezelen op, maar haar teksten raken wel iets van wat wij nu ervaren bij Mutti.