Gekocht en gelezen: Ruimte maken voor het andere. Het denken van Marjan Slob (Denker des Vaderlands) door Jannetje Koelewijn. Ik was in de boekhandel voor een cadeautje. Ik was verrukt over zoveel boeken die daar lagen. Ik wilde zo een stapel van zo wel tien boeken meenemen. Vroeger toen ik nog lekker verdiende deed ik dat ook, ging ik zo met stapels de deur uit. NuBruin dat niet meer trekt lees ik vooral uit de bibliotheek. Die hebberige sensatie van Wil-Ik-Hebben heb ik daar niet.
Waarom ik deze kocht is omdat het aansloot bij het gesprek dat ik zaterdag met Syts had. Zij vertelde dat zij veel gehad had aan de godsdienstfilosoof Daniel van Egmond en vooral geleerd had 'ruimte' te maken. Dat spreekt mij zeer aan, dat probeer / doe ik zelf ook graag. Ruimte voor jezelf en ruimte voor de ander. en voor wat anders. Hier gaat het over ruimte voor 'het andere', net weer een nuanceverschil.
Slob benadert het begrip ruimte vanuit drie standpunten: politiek, fysiek en spiritueel. Bij politieke ruimte gaat het over het maken – en bewaken – van ruimte voor meerstemmigheid. Dan bedoelt ze niet zozeer ‘kunnen zeggen wat je wilt’, maar eerder hoe je luistert naar al die verschillende stemmen. Wat al die stemmen samen te betekenen hebben. Goed luisteren is lastig. Kennis is altijd gegrond in een specifiek leven en in een specifieke cultuur, en dat maakt dat kennis nooit helemaal te generaliseren valt. Mensen zijn volgens haar heel goed in staat om zich heel in te leven in een ander.
Die openheid strekt zich volgens haar ook uit naar jezelf. In onze binnenruimte doen zich verschillende, soms tegenstrijdige gevoelens en gedachten voor. Zij vindt het belangrijk is om al die verschillende stemmen van jezelf te willen horen. Denken is: in staat zijn om de ambivalentie van die innerlijke meerstemmigheid te verdragen en te onderzoeken. Zulk denken kan de hele samenleving zachter maken. Dit denken is iets heel anders dan weten.
Een tweede benadering van haar ruimtethema is fysiek. Veel van de politieke vraagstukken van nu zijn een strijd om de fysieke ruimte. Varkensboeren en natuurliefhebbers stuiten hard op elkaar. Nieuwe woningen vragen om ruimte, maar kunnen beter niet gebouwd worden in uiterwaarden of diepe polders, want die houden we niet droog. We willen bos waar we ook heide willen, en wolven waar we ook schapen willen. Wensen en ambities zitten elkaar kortom in de weg. Ik deel met haar de bewondering voor de professionals – stedenbouwkundigen, (landschaps)architecten, watermanagers, natuurbeheerders – die zich inspannen om mooie, praktische en democratisch oplossingen te ontwerpen voor ruimtelijke vraagstukken.
En dan onderzoekt ze ook de spirituele ruimte. Liefde voor de plek waar jouw bestaan zich afspeelt. Dat vereist volgens haar dat je niet wegvlucht voor de ellende die je dan ziet, en voor je eigen angsten en problemen. Het vergt uiteindelijk dat je je sterfelijkheid onder ogen ziet. Dat is moeilijk, en soms pijnlijk. Maar al het andere is verdoving. Wegkijken. En dat is niet de weg van de filosoof.
Interessant. En voor dit boekje bezoekt Jannetje Koelewijn haar in haar Utrechtse woning. En praten ze over leven en werk. Opgroeien in Giessendam in de Alblasserwaard. Naar school in Gorinchem.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten