Vrije vrouwen

Ik heb nu twee afleveringen gezien van Made in Europe, waarin schrijver Dimitri Verhulst themagewijs door Europa trekt, daarbij geïnspireerd door het gelijknamige boek van Pieter Steinz. Europa is Europa niet door de politiek, maar door de cultuur. Dat is het idee. De eerste aflevering met het thema 'rebellie' heb ik gemist, maar het tweede en derde deel over respectievelijk 'religie' en 'vrije vrouwen' heb ik nu wel gezien. Ik ging kijken omdat Aaf Brandt Corstius vorig weekend een beetje een vileine column in de Volkskrant schreef, dat Dimitri Verhulst zoveel in beeld is en dat hij zo ergerlijk goed weet dat hij zo'n goeie kop heeft.

De aflevering over 'vrije vrouwen' gaat onder meer over het toneelstuk ‘Een Poppenhuis’ van de Noor Henrik Ibsen dat eind 19e eeuw veel opschudding veroorzaakte. Het was het eerste stuk waarin een vrouw ongestraft de deur achter zich dichttrok en koos voor zichzelf; weg van haar echtgenoot, weg van haar kinderen. Hij ontmoet de Zweedse actrice Sofia Helin, die gestalte geeft aan de inspecteur in de succesvolle scandithriller The Bridge. Hij duikt in het leven van de schrijfster Virginia Woolf, een van de eerste auteurs die diep afdaalde in het gevoelsleven van vrouwen en die een einde aan haar leven maakte door het riviertje bij haar huis in te lopen. En hij praat met jonge vrouwen in London waar de minirok werd ontworpen. Zij reflecteren op de vraag wat zij anno nu uitdrukken met het dragen ervan.

De conclusie is geloof ik dat er uiteindelijk een eeuw na Het Poppenhuis er in wezen tussen mannen en vrouwen weinig veranderd is, tenzij vrouwen zich terugtrekken. Het huis verlaten met achterlating van hun kinderen. Alleen gaan leven.   

Op een gegeven moment zegt Sofia Helin die in de auto naast Dimitri zit tegen hem dat volgens haar ten diepste alle mannen bang zijn door vrouwen uitgelachen te worden en dat ten diepste alle vrouwen bang zijn vermoord te worden door hun/een man. En dan verlaat ze zonder groeten de auto. Net als Nora. Het voelt heel ongemakkelijk, maar het was natuurlijk bedacht door de regie.

Ik heb het boek van Pieter Steinz niet gelezen. Op de flaptekst stond indertijd iets over Ikea als uiting van Europese cultuur en toen haakte ik af. Maar deze reeks boeit me wel, wat ik niet verwachtte. Dimitri is inderdaad erg veel in beeld, maar hij brengt binnen elk thema die totaal verschillende benaderingen en invullingen verrassend bij elkaar. De moeite van het volgen waard.