Multishot Flowerbed

Krijg een sms-je van M: 'Wij hebben net een 49-shots multishot flowerbed met blauwe, groene en rode peonies gekocht, dus het nieuwe jaar begint in elk geval met een knal.' Neef Menno Skypte ook al: 'Gaan jullie wel lekker knallen?' Ik vrees van niet...

Net stond ik nog voor zo'n winkel, maar na vijf minuten hunkeren liep ik toch weer door. En dat terwijl ik èrg van knallen houd, hoe groter de BOEM hoe beter. Maar ik heb nog bijna nooit zelf vuurwerk gekocht. Een keer stond ik bij een vuurwerkverkopende fietsenmaker in de rij, tussen honderden opgewonden vaders en zonen die exact wisten wat ze wilden. Ik wist het helemaal niet en koos uit misplaatste zuinigheid alleen maar fluffy rommel uit. Van die zachte scheten. Terwijl ik eigenlijk donderslagen wilde. Zo'n tapijtje, of een duizendklapper om de lantarenpalen heen, of gewoon een bom. Dacht u: 100 euro is toch wel een aardige uitspatting voor een moment van verwerpelijk volks gedrag, ik kan nu uit ervaring zeggen: Neen, dat is GEEN aardig bedrag. Dat is niets.

Vorig Oudjaar waren we met zeven, we hadden tot middernacht best een mooie avond gehad, eerst een potje Halli Galli om allemaal wat los te komen, daarna een Tarotlegging voor wie dat wilde, en tenslotte het moment supreme: van iedereen een ontboezeming danwel persoonlijke inzicht over het oude of het nieuwe jaar, al naar gelang.

Na twaalven desintegreerde de saamhorigheid echter helemaal, want twee van de genodigden hadden tassen vol vuurwerk mee en draafden na het champagnemomentje als een haas de straat op. Twee meelopers liepen mee, en drie bangerikken bleven angsthazig binnen. Als meeloper kreeg ik een doosje losse rotjes in mijn handen geduwd, waar ik wel een half uur mee doende was om ze stuk voor stuk af te steken, terwijl de andere twee zich met vuurpijlen en gillende keukenmeiden amuseerden. Het viel wat tegen, maar het toch heel fijn, om het liedje Bolide van Brigitte Kaandorp te parafraseren.

Vanavond ga ik naar ´nieuwe vrienden´. Die wonen buiten aan de Waal, buitengaats, hebben een hondje en doen niet aan vuurwerk. Ik geloof niet dat ik me daar onmogelijk ga maken met een bom. Het zal dus wel vuurwerk kijken op een afstandje worden. Ook mooi. Hoop ik.

Liefde en straatvuil

'Als mens verlang je ernaar jezelf te zuiveren, maar in plaats daarvan maak je je omgeving schoon'. Zomaar een zinnetje uit Liefde en straatvuil van Ivan Klima, Tsjechische roman uit 1988 over een schrijver die niet meer mag schrijven en een baantje als straatveger aanneemt. Heel associatief en schijnbaar moeiteloos snijdt Kilma bijna luchtig loodzware thema's aan. Tsjechen schijnen een talent te hebben om zwartgallig grappig te zijn. Klima's werk mocht jarenlang niet in Tsjechoslowakije verschijnen, maar sinds de 'Fluwelen Revolutie' in 1989 is hij een vooraanstaand schrijver in zijn land.

Mooie titel: Liefde en straatvuil. Heel plat samengevat gaat het boek over schoonmaken en liefde bedrijven als tijdverdrijf, ten einde de janboel van de ziel te omzeilen. In het licht van de opruimwoedes van het eindejaar wel een toepasselijk boek, al durf ik dat haast niet te zeggen, want dit boek maakt je eigen gemiesemuis wel erg relatief. Hier heeft het 'opruimen' wel heel veel schrijnende kanten. De hoofdpersoon negon als tiener met lijken opruimen in het doorgangskamp Theresienstadt. Na de oorlog, waar hij en zijn ouders het kamp overleven, maar verder ongeveer niemand van de familie en vrienden, ontwikkelt zijn moeder een enorme smetvrees, om maar een paar aspecten te noemen.

Over wat er met hem als schrijver in het communistische Tjechslowakije gebeurt schrijft hij nauwelijks, maar dat maakt het boek des te ongemakkelijker. Wel lees je over af en toe bezoeken aan Amerika, waar hij als belangrijk auteur onthaald en gevierd werd en een keer uitgenodigd wordt door de directeur van de Ford-fabriek. Daar is hij vooral geinteresseerd is wat er met al die vele duizenden auto's gebeurt als ze afgedankt en afval zijn. Blijkbaar is hem op enig moment het schrijverschap onmogelijk gemaakt.

Een hartstochtelijke buitenechtelijke affaire met een kunstenares moet hem jaren het gevoel geven dat het leven er toch wel toe doet, maar als hij na jaren nog niet voor haar kiest, keert de kunstenares hem uiteindelijk de rug toe. Dan wordt hij straatveger, om maar wat te doen te hebben en buiten zijn eenzame schrijverskamer te komen. Het kluitje staatvegers waar hij dan deel van uitmaakt is heel liefdevol beschreven. Uitschot van de maatschappij zijn ze. maar hoe worden mensen uitschot. In Theresienstadt was hij uitschot, nu is hij weer uitschot. Maar deze mensen hebben hun status nagenoeg geaccepteerd, en vertellen elkaar om de realiteit van het straatvegen dragelijk te maken verhalen uit hun leven. Eigenlijk zou ik om het boek recht te doen alle verhaallijnen en structuren moeten navertellen, maar daar is het hier de plek niet voor. 'n Echte ontdekking, dit boek.

Over Ivan Klima

Frau und Gorilla

Natuurlijk kon ik ook een kwaliteitskrant pakken, maar ik greep naar De Telegraaf met de kop: 'Bokito weer door het lint'. De hele voorpagina was eraan gewijd. Ik zat in een cafétje de tijd te doden en deze voorpagina had de grootste aantrekkingskracht. Extra fascinerend was dat je na lezing het artikel niet kon navertellen.

Was die vrouw nu wel of niet terug bij de gorilla geweest, was dat onder toezicht of alleen met haar man? Als iemand zoiets niet wil, hoe gebeurt het dan dat het tóch gebeurt. Hoe was de vrouw er eigenlijk aan toe. Hoe zeer was ze eigenlijk toegetakeld geweest en was dat allemaal weer genezen? Blijkbaar geen zaken die de Telegraaf-journalist zich bij het schrijven had afgevraagd, het stond in elk geval allemaal níet in het artikel.

Afgelopen mei was het verhaal van de gorilla die een 57-jarige Zoetermeerse vrouw aangevallen had haast te bizar voor woorden en qua de feiten niet helemaal te volgen, laat staan te onthouden, maar de nasleep in de Nederlandse kranten was des te krankzinniger. Waar gaat het in Nederland over als elders in de wereld terrorisme hoogtij viert? De relatie tussen gorilla en de mens. De mensachtige trekken van de gorilla en de gorilla-achtige trekken van de mens, en over oeroude wetten tussen mannetjes- en vrouwtjesdieren, of we dat nu wenselijk vinden of niet. Een vrouw kan een gorilla niet ongestraft liefhebben en bewonderen, dat was duidelijk.

De discussies over mens en aap waren al lang weer geluwd, maar blijkbaar blijft de affaire toch trekken. Ze zou weer bij Bokito in de buurt zijn geweest en de aap was door het lint gegaan. De echtgenoot van de vrouw, genaamd Gerrit de Horde, vertelt over de ontmoeting: 'Zij had geen enkele behoefte hem te zien, maar de artsen vonden het goed voor de verwerking van haar trauma. Achteraf bezien vond de psycholoog het niet slim. De doodsangsten zitten heel diep'. Ook dit is weer een bericht dat je feitelijk niet kunt navertellen.

Ook fascinerend: de directeur van Blijdorp ontkent dat de vrouw bij de gorilla in de buurt is geweest, maar een medewerker spreekt hem weer tegen. Doet een beetje denken aan de zin 'alle Hagenaars zijn leugenaars, zei de Hagenaar', zo'n zin waar ik vroeger een beetje duizelig van werd en geen genoeg van kon krijgen. Deze lijkt erop. De Telegraaf publiceert leugens, schrijft De Telegraaf.

Overigens is bij de verkiezing Woord van het Jaar 2007 'bokitoproof' als winnaar uit de bus gekomen. De verkiezing werd georganiseerd door Van Dale, Genootschap Onze Taal en dagblad De Pers. Taalliefhebbers verkozen ‘bokitoproof’ boven ‘comadrinken’ en ‘klimaatneutraal’ (tweede en derde plaats). Het woord kreeg 19 procent van de stemmen.

Voor wie de Telegraaf niet volgt: Bokito door het lint bij weerzien; Blijdorp neemt loopje met de waarheid; Bokito zou het zo weer doen

Frau ohne Auto

In het kader van Einfacher und Glücklicher Leben zojuist de Amsterdam Auto Recycling gebeld. Schoon schip vóór het eind van het jaar. Het is al meer dan een maand geleden dat de garage mij geen nieuwe APK meer kon verschaffen wegens verregaande roestvorming. 'Kunt u niet een béétje sjoemelen', smeekte ik nog, 'één jaartje nog...' Maar het was een rechtschapen garagehouder en hij kon er echt niks van maken. 'Kijkt u maar mevrouw', en hij stak zijn schroevendraaier op verschillende plekken zo door de onderkant. Au au! Hou maar op, ik zie het, maar ik wil het niet zien.

De autorecyklaar heeft beloofd mijn bak nog vandaag te halen. Geweldige wagen was het. De Nissan 100NX. Lekker opschepperig, met open dakje, werkte uitstekend om indruk op de meisjes te maken. Beetje ordinair. Sommige mensen noemden het een 'pooierbak', en een Rotterdammer zei ooit 'mattenbak'. Voor mij een auto met geschiedenis, die ik vier jaar geleden voor slechts 250 euro overnam van KLM-purser Cora. Geen geld, want de verwarming was kapot. Dat heb ik geweten.

Toen ik 'm had gekocht en naar huis gereden had bleek ik er geen verzekering voor te kunnen vinden. Het model stond op een zwarte lijst, er rijden in die auto's alleen jongens met teveel testosteron, zo vertelde mij menig verzekeringsemployé. 'Maar ik ben een dame van middelbare leeftijd, ik heb nog nooit enige schade gehad!' riep ik tegen de Univé-employe, die nota bene zelf óók Nissan 100 NX zei te rijden. Vréselijke zin, en uit mijn mond! En hij hielp niet eens, want zwarte lijst is zwarte lijst.

Ik heb er veel in meegemaakt. Lange tochten heen en weer naar Duitsland, Emmen, Den Bosch, Middelburg, Goes, Antwerpen, Gent, en laatstelijk nog de Haut Marne, maar ook nachtelijke dwaaltochten langs de provinciale wegen van het schier oneindige Gooi, herinner ik mij nu, het was na de bruiloft van nicht Marloes. De oprit naar de A27 was afgesloten en ik dacht nonchalant: ik ga wel binnendoor... De goddelijke muziek die ik onderweg draaide van Aafje Heynis stelde me altijd gerust.

Onmiddellijk na het telefoontje met de AAR heb ik alles uit de auto getrokken: het Grote Stratenboek, kaarten van Nederland, België, Duitsland en Frankrijk, de parkeerschijf, de ruitenkrabber, het rode driehoekige tasje setje met gevarendriehoek en accukabels, waarmee ik al menig vriendin zònder uit de brand heb mogen helpen, mijn mapje en route-cd's... Daarvan waren naast Aafje Heynis ook Hans Teeuwen en Brigitte Kaandorp favoriet, geschikt als zij zijn om bijrijders te testen op hun gevoel voor humor en drama. Met ingehouden adem wacht ik nu de komst van de autorecyklaar af.

Nu ben ik een Frau ohne Auto! Sinds ik niet meer in mijn 100NX rijd, maar mij behelp met de rode Peugeotjes 206 van Greenwheels, droom ik bijna elke nacht van een koningsblauwe Ford Probe.

X-mas via Skype

Ondanks de comateuze toestand thuis waar ik eerste Kerstdag in verkeer heb ik toch mijn familiemoment. 'Hellooooooooo!!!!!!!!!! :-)GUTEN TAG!!! WIR SIND GLEICH WIEDER FÜR SIE DA!' Neef Menno (13) verveelt zich en begint te Skypen. Hij baalt nog steeds dat wij met Weihnachten niet gekomen zijn. Zijn talenkennis ontwikkelt zich. Weihnachten noemt hij nu boring. Het diner is geweest, Heleen en zijn broertjes kijken naar Sissi. Kruimeltje hebben ze al gezien. X-mas en de zegeningen van de schotelantenne. Menno wil dat niet meer. Hij surft en chat.

Dan komt ook 'Mama' ook op de lijn en voor ik het doorheb zitten we midden in een groepssessie. 'Mama' is de Skype-lijn van de oude moeder, die Broerlief voor haar geïnstalleerd heeft in de hoop dat alle kinderen en kleinkinderen met haar gaan Skypen. Maar ik heb mij ooit in een snertwinkel een snert-cameraatje en een snert-microfoontje laten aansmeren, dus ik telefoneer nog altijd liever gewoon op de bank dan te Skypen. Maar zo'n moment als de after dinner X-mas-dip is dit chatten erg welkom.

In Emmen hebben Broerlief en zijn man haasje met mostersaus voor de oude moeder gemaakt. Zij zijn inmiddels klaar met eten, moeder en Broerlief wassen af.
Bellin heeft hertje gegeten. En soep. En Pommes. En pudding toe.
In Amsterdam moet het Kerstdiner nog gebeuren: Bobby zorgt voor ons haasje op de grill.

En zo ontspint zich op dit lege moment tussen Amsterdam, Emmen en Bellin een geweldig chaotische chatsessie, over eten, over kerstdiensten, en over de 'Singstar', een karaoke-spel van de neefjes, die nu liedjes meezingen uit de wilde jaren van Zwager en mij. Zoals 'Karma karma chameleon' van Boy George. Menno kan ons niet helemaal volgen, wij hebben het over homokroegen in Groningen in de jaren tachtig. Maar hij vindt het maar wat spannend dat wij over geheimen schrijven.

Gaat over een paar jaar iedereen zijn familie-X-mas via Skype genieten? Het klinkt misschien modieus en virtueel en onecht, en maatschappelijk héél onwenselijk, maar toch, ik vond het dit jaar een èrg leuk familiefeestje. Ik heb echt luid gelachen. En het zijn echte mensen.

De Kerk Is Vol

Gisteravond vast Kerstdiner gedaan, om met Kerst-zelf in een winterslaap te kunnen vallen. Na afloop van het diner zouden we samen naar de Nachtmis. Dat programma-onderdeel riep wel reactie op bij de gasten, want we zijn allemaal ex-kerkelijk. Ex-gereformeerd of ex-katholiek, en al lang niet meer gewend om naar een kerk te gaan.

Voor deze gelegenheid hadden wij de Jezuïetenkerk De Krijtberg aan het Singel uitgezocht. Die nachtdienst was op een tijdstip dat we èn lekker konden tafelen èn dat iedereen die Eerste Kerstdag bij de oude moeder had afgesproken toch voldoende nachtrust zou kunnen krijgen.

We waren gewaarschuwd: op de website van De Krijtberg stond: 'Vol=vol, en dat kan al om 19.05 al zo zijn.' Zo was het dan ook om 21.55 uur, voor de Mis die 22.15 zou beginnen. 'De Kerk Is Vol', stond aan de deur gespijkerd, en de deur was op slot. Toen zijn we maar naar café De Pieper getogen, wat al met al bijzonder hartverwarmend en in die zin ook best stichtend was. En laat werd.

Vanmorgen ons uit bed gehesen nog eens een Plechtige Hoogmis geprobeerd. Voorlopig zien ze ons niet meer bij De Krijtberg, we gingen nu naar de Onze Lieve Vrouwekerk aan de Keizersgracht. Ook daar was het weer een drukte van jewelste, nu kwam het van de Syrisch orthodoxen wier dienst was uitgelopen. Prachtige mensen met weer heel andere rituelen: gouden kronen op hun hoofd, de vrouwen droegen witte of zwarte kanten doeken over hun haar, en na afloop wilde iedereen met de voorganger op de foto.

Bij dat gedoe van de Syrisch orthodoxen viel de katholieke mis, met toch ook al de nodige roomse heisa (naar Gerard Reve), geheel in het niet. De priesters (de katholieke dus) waren een stelletje mompelaars, niet te verstaan, en zeker niet als ze hun tekst in het Engels samenvatten. Echt types voor een goede persiflage. Maar ze bedoelden het goed en er was het prachtige Alphonsuskoor, dat de Kronungsmesse van Mozart zong. Mooi, mooi, mooi. Tegen de tijd dat onze mis voorbij was propten de Surinamers alweer achterin de kerk, omdat hún dienst alweer moest beginnen. Ontkerkelijking? De kerk is vol!

Misschien wil ik volgend jaar toch weer eens naar een hervormde kerk, om daar luid het Ere Zij God (in den Hoge, in den Hoge, in den Ho-ho-ge) en Gloria in Excelsis Deo mee te kunnen zingen. Dat luide zingen mis ik wel bij de papen.

De rest van de kerstdag hebben we volgens plan in coma gelegen.

Happy X-mas

Kent u dat, pre-kerst-stress? Tiny en Lau wel. Ik ook. Eerlijk toegeven: heb ik gepikt bij Bieslog.

The Who bij Chez Favié

Het is fantastisch wandelen, zo aan het eind van de middag in het Amsterdamse Bos. Bijna donker al, boven de Bosbaan hangen wondere flarden mist, tot twee, drie meter hoogte. Boven de bomen achter ons schijnt helder de volle maan.

Waar nog een bakje van het een of ander te scoren zo tegen zessen? Bij Chez Favié, het enige cafétje in het Amsterdamse Bos met karakter. Er staat een gezin van voluptueuze rasechte Amsterdammers met het hart op de juiste plaats. Het motto van het café: 'Chez Favié: le paradis pour l'homme et le chien'. Wie niet van honden houdt moet er niet naar toe, want er komen veel Amsterdammers daar met het hart op de goede plaats, die echter niet hun hond in de hand, laat staan onder de duim hebben.

Vandaag doet vader Favié een beetje wild. 'Ik ben niet dronken hoor', zegt hij, 'maar lyrisch. Ik heb net een dvd gekregen van The Who. Het is alsof je hele leven aan je voorbij trekt.' Hij heeft een levensgroot beeldscherm aan de wand en een goeie geluidsinstallatie. Aan de wand gaan Roger Daltrey en Pete Townshend uit hun bol. Het is een opname van een optreden uit 2002, Frans ondertiteld.

Zingend brengt Favié ons koffie en Glühwein. Bobby blijkt ook van The Who. Eigenlijk zijn alle mannen in het café van The Who, en ze kissebissen over wie van The Who nu al dood is en wie niet. Over Keith Moon zijn ze het eens, maar over John Entwistle verschillen ze van mening. Maar muziek verbroedert, ze zingen mee met 'Behind Blue Eyes' - allemaal een beetje vals - maar ze zingen hun hart uit hun lijf. 'No one knows what its like / To be the bad man / To be the sad man / Behind blue eyes // No one knows what its like / To be hated / To be fated / To telling only lies // But my dreams / They arent as empty / As my conscience seems to be / I have hours, only lonely / My love is vengeance / Thats never free...

Aan mij is dit indertijd toch echt geheel voorbijgegaan. 'See me, feel me, touch me, heal me', dat herinner ik me wel van The Who, maar dit? Het was ook meer mánnenmuziek, meent Bobby nu. Jóngensmuziek, zeg ik, en ik zing met lichte spot na: 'To be the bad man / To be the sad man...' Bobby, onsterfelijk beledigd: 'Ik zeg toch, het was mánnenmuziek? Als jullie (jullie?) dat niet begrijpen, dat maakt het alleen maar mooier.'

YouTube Behind Blue Eyes (1)
YouTube Behind Blue Eyes (2)

'Mag ik even sparren?'

- Mag ik even sparren, vraagt Broerlief.
- Graag, zeg ik. Ik wil weg.
- Waar ben je dan?
- Dat weet ik niet. Ik heb uitzicht op een spoor, maar waar ik ben? Ik ben het spoor bijster.
- Over dat sparren. Doen we het Bourgondisch Buffet van vorig jaar? Of wat anders? Ze hebben drie mogelijkheden. Maar ik gooi de vraag liever niet meer in de groep.
- Wat hebben ze dan?
- Ze hebben Bourgondisch Buffet, Wereldtapas en een Stamppot-buffet. Dat laatste past wel leuk bij het concept van het schaatsen, misschien.
- Het klinkt wel camp, maar wat krijgen we dan? Vijf soorten stamppot met vijf soorten worst? Bah! Wereldtapas is wel leuk, maar daar zitten kruiden in. Dat lusten de kinderen niet. Wat moeten die dan? Patat met appelmoes?
- Het is wel Emmense tapas.
- Des te erger. Vorig jaar hadden we dit vraagstuk ook, toen hebben we voor Bourgondisch Buffet gekozen. Er was bij dat buffet veel keus. Adri vond de vis zo lekker. En dan doen we nu wèl ijs toe. Dat hadden we vorig jaar eerst niet, want het werd ineens te duur. Maar achteraf bleek iedereen er toch heel gelukkig van te worden.
- Maar ik wil voorkomen dat iedereen denkt: het is net als vorig jaar.
- Wat geeft dat nou? Dat denken we toch elk jaar? Je kunt ook denken: dat is de kracht ervan.
- Gewoon alles precies hetzelfde dan maar?
- Lijkt me een heel goed concept.

Pre-kerstreces

Laatste dag voor het grote kerstreces. Mooi wit is het buiten! Vanochtend mochten we in dit soort omstandigheden naar Sloterdijk fietsen.

Goed nieuws: gisteren meldde RoRo7 zich een soort van beter. Maar ze komt niet opdagen. Als ik om half 10 bel of ze nu nog ziek is of beter, meldt ze dat ze zich net in haar kleren heeft gehesen en dat ze er aan komt. 'Maar ik stel eigenlijk alleen maar een administratieve vraag (wat ben ik toch een lul!): kom je werken of kom je gewoon ziek hier naar toe om de eenzaamheid te verdrijven? Dat is ook goed.'

Dat laatste vindt ze wel een goed idee en dus komt ze tegen elven, geheel in donkerrode wollen lappen gezwachteld. De ziekte van RoRo7 heet wansmaak, grapt Vinnie. Kortom: we verkeren in een recht hartelijke pre-kerstreces-sfeer.

Er zijn ook nog wat functionarissen die het op deze dag nodig vinden om de wereld kond te doen van hun aanstaande vertrek, dus daar probeer ik begripvolle telefoongesprekken mee te voeren. Wat een schok. Kan ik me voorstellen. Heb ik ook wel eens. Begrijp ik. Ik wens u alle goeds. Veel succes. Fijne dagen. Wellicht tot ziens. Dag. Dag. Da-hag!

C.'s vriend komt vannacht terug uit Uruzgan. Ze is héél opgelucht en heeft een hoge kerstboom voor hem opgetuigd. Wij zijn heel blij met haar.

The Eight Irresistible Principles of Fun

Pleeg ik plagiaat als ik een van de 'Leuke Links' van Hani501 hier naar toe kopieer? Zij heeft haar blog nog niet aan de openbaarheid prijsgegeven, maar ik heb haar toch gevonden! Geweldige dingen vind ik er, die ik onmiddellijk allemaal de wereld in wil slingeren. Alleen al haar foto's. Maar dat komt wel wanneer zij het teken geeft.

Maar de leuke links, die zijn toch openbaar? Eentje geef ik nu door. Het is een hele WIJZE link. Zijn wij in ons leven niet allemaal op zoek naar wijsheid, zeker in december? Eerder deze week stuurde W. mij in dat kader een link naar site die ons de weg naar ons Zelf wijst, Be Your Self, maar wie/wat is ons Zelf, vroegen wij ons af. We kwamen er niet echt uit.

Het moge duidelijk zijn: graag wissel ik met deze en gene levenswijsheden uit, en titels van inzichtgevende 'wijze boeken'. Natuurlijk heb ik bedenkingen tegen de categorie 'wijze boeken', en daarom moeten ze liefst iets licht krankzinnigs in de titel hebben. In dat licht was vorige december mijn topper de Duitse bestseller Simplify Your Life. Einfacher Und Gluecklicher Leben van ene Werner Tiki Kuestenmacher en Lothar J. Seiwart, u raadt het al, van mijn zusje uit Duitsland. Dit jaar is Zen en de Kunst van het Verliefd Worden van Brenda Soshanna mijn voornaamste aanrader. Het gaat er om in het leven je rommel weg te doen en ruimte te scheppen, in elke zin des woords.

The Eight Irresistible Principles of Fun is sneller en toegankelijker dan dit soort boeken en volgens mij komen de wijsheden overeen. Ik zou ze zo allemaal voor mijn lieve lezertjes overtypen, maar zo mooi als op de site kan ik het toch niet maken, dus adviseer ik maar: gaat het zien, en nog eens, en nog eens. Hani501: bedankt!

190 miljoen kerstkaarten

TNT verwacht dat Nederlanders dit jaar met zijn allen 190 miljoen kaartjes gaan versturen, ondanks al het moderne gecommuniceer via internet. Dit was mijn eerste kerstkaart dit jaar - hij kwam uit Zwitserland.

Ik moet nog besluiten of ik dit jaar kaarten ga sturen of mailtjes. Ik kan natuurlijk ook een KerstBoodschap sturen via de blog. Maar eerst een nieuw adresboekje. Eindelijk al die namen vergeten van mensen die ik ooit kende maar nu niet meer. De affaires en affairettes. Zucht. Sommige zijn doorgestreept of weggelakt met te dunne Tipex, zodat je ze nog net kunt lezen. De meeste staan er gewoon nog. Hoe vaak wisselen mensen van adresboek? Is het ding uberhaupt nog wel to the point met daarnaast digitale adresboeken in Outlook en op de telefoon?

Tot nu toe verving ik mijn adresboeken zo eens per 7 jaar. Toch bewaar en koester ik de afgedankte exemplaren. Ze blijven inspirerend materiaal voor de decembermijmeringen. Net als de verjaarskalenders des levens.

Maar of je nu je adresboekjes vernieuwt of niet, echt macht over je contacten heb je niet. Sommige mensen die helemaal weg waren komen ineens weer terug, zoals de zender van deze kaart. Het kan zomaar gebeuren: na vijf, tien jaar, twintig, dertig jaar.

Sinds vorige maand ben ik door enige klassefoto's op Schoolbank.nl te plaatsen opeens druk aan het corresponderen geraakt met mijn jeugdvriendje, de overbuurjongen met wie ik van mijn derde tot mijn negende bevriend was. Hij stuurde een foto mee. Hij draagt een stropdas en heeft een vrouw en vier grote kinderen. Op het eerste gezicht hebben we niet veel gemeen, behalve onze straat van herkomst (de Allee), en elk veel broers en zussen die allemaal elkaars namen nog kennen en van mijn verhaal over deze ontmoeting spontaan vele Aha-Erlebnisse krijgen. En: zijn vrouw speelt orgel. Er valt ineens veel te beleven en te vertellen.

Ik vrees dat ik kaarten ga sturen. En de oude adresboeken ga doorbladeren. Ze krijgen is té leuk.

'Maar we zitten zonder meid'

Gelukkig hebben we poëzie. De Groningse boekhandelaarster Gelly Talsma vertelde eens dat zij af en toe inleidingen houdt voor groepen mensen, huisvrouwen of leden van de Rotary, en dan vertelt over de functie van muziek en poëzie in het leven. Dat je bij afgrijselijke vergaderingen kunt zitten en dan gewoon een gedicht kunt denken.

Wat ben ik vandaag blij dat mijn vader ooit de interesse voor poëzie in mijn hoofd plantte met gedichten als 'Het schrijverke' van Guido Gezelle (‘O krinklende winklende waterding, met ‘t zwarte kabotseken aan, wat zien ik toch geren uw kopke flink al schrijven op ‘t waterke gaan!’) en ‘Des Zangers min’ van Piet Paaltjens (‘Als ik u staar in 't blauwend oog, O Mina, Mina mijn! Dan krimpt mijn jong studentenhart Ineen van minnepijn!’). Aan die voedingsbodem heb ik te danken dat zich nu een overvloed aan dichtregels naar boven dringt. Vandaag spookt steeds een dichtregel door mijn hoofd: ‘Een zo grote zinloosheid moet toch ergens op gericht zijn…’ Die regel heb ik nog niet traceerd. Hans Andreus?

Wat is er aan de hand? Dat het werk verhuisd is moge duidelijk zijn. En niets doet het naar behoren. We zitten in een nieuw kantoor, maar er is geen leiding. Klinkt dat niet als: ‘Ik ben Brahman, maar we zitten zonder meid’ van J.A. dèr Mouw (de man op de foto)? Voor wie hem niet kent het hele gedicht:

'k Ben Brahman. Maar we zitten zonder meid.
Ik doe in huis het een'ge dat ik kan:
'K gooi mijn vuilwater weg en vul de kan;
Maar 'k heb geen droogdoek; en ik mors altijd.

Zij zegt, dat dat geen werk is voor een man.
En 'k voel me hulp'loos en vol zelfverwijt,
Als zij mijn lang verwende onpraktischheid
Verwent met wat ze toverde in de pan.

En steeds vereerde ik Hem, die zich ontvouwt
Tot feeërie van wereld, kunst en weten:

Als zij me geeft mijn bordje havermout,
En 'k zie, haar vingertoppen zijn gespleten,

Dan voel ik éénzelfde adoratie branden
Voor Zon, Bach, Kant, en haar vereelte handen

Maar ook al geeft niemand leiding aan de afloop van de verhuizing, ik ben hier wel de enige leidinggevende. Gedichten voordragen heeft vrees ik weinig zin. Dus zie ik het deze week maar als mijn Taak in het Leven om voor de goede spirit te zorgen. Ik zeg ik steeds mild glimlachend: 'Zie deze week als een levensoefening in optimisme en in loslaten. Alles komt goed.' Eerlijk gezegd geloof ik het ook niet helemaal. En ze haten me nu, geloof ik.

IJskoorts

Zou het waar zijn? Komt er weer ijs? Kunnen we dit weekend schaatsen? Reizen we allemaal naar het noorden af om de noren onder te binden? Het laatste jaar dat ik me dat herinner was 1995, of was het 1996? Ik woonde in Noord, aan een sloot. We konden aan de keukentafel de schaatsen aantrekken.

Ik was in die tijd met een schaatsgek, die bij de eerste tekenen van vorst de noren uit de doos haalde en die hele avonden in de woonkamer aanhield. Ze kluunde over het witwollen tapijt in de woonkamer. Ik vond dat allemaal leuk - de liefde doet nu eenmaal rare dingen met je. Zodra in Friesland de eerste ondergelopen weilandjes bevroren waren blies ze alle werk af en vertrokken we. Dat waren nog eens tijden. Nooit, nooit zouden die tijden wederkeren, dacht ik, gezien de klimaatveranderingen. Máár: het kan verkeren. Het vriest en het zal de komende nachten blijven vriezen, voorspellen de weergoden.

Ik kwam een beetje in the mood door het nieuws van gisteren over FlevOnice. We kunnen nu bij Biddinghuizen of all places van 5 km natuurijs genieten. Raar gezicht, die rijtjes rug aan rug schaatsende personages in lege groene velden zonder dat het vriest. Het raarste vond ik dat ze er aan klunen deden. Sommige schaatsers kloegen over het ontbréken van scheuren in dit ijs. Mij hoor je daar niet over: van die scheuren kreeg ik altijd kramp. Zo heeft iedereen wat!

En zo lijkt het ineens een echt schaatsjaar te worden. Begin januari is de oude moeder jarig en volgens traditie doen we dan met de hele familie iets Leuks. Te Emmen. Dat valt niet mee, want daar was nooit wat te doen. Het werd net iets te te vaak bowlen. Maar: Emmen heeft nieuw beleid en doet tegenwoordig ook leuk in de kerstvakantie. Vorig jaar was er ineens Circus Renz. 'Nederlands gesproken', stond op het affiche, om te verhullen dat het niet het befaamde Circus Renz was, maar een Duitse achterneef. Mijn hele familie was nog nooit naar het circus geweest, wegens gewetensbezwaren ofzo, maar nu gingen ze overstag. Dit terzijde.

Dit jaar wordt dus schaatsen. Op de Markt is dit jaar EmmenOnIce. De header van de website suggereert een wijds schaatsbaantje, maar dat moet gezichtsbedrog zijn, want zo wijds is die Markt niet. Als je doorklikt zie je dat het echt kleinschalig is en dat de daar ter plekke te huren schaatsen oranje zijn. Kunnen we vast de outfit op aanpassen. Je kunt er ook op de groepsfoto. Kortom: dat wordt feest. En de neefjes uit Duitsland nemen de hockeysticks mee.

Het weer in Dokkum.

Bad Bullet

De voorgenomen sportfiets is er nog niet, dus toch maar op de Sparta Bad Bullet de tocht naar de Naritaweg ondernomen. Bad Bullet is kek, stoer, geil. Alleen: ik zou 'm niemand aanbevelen. Op de Sparta-site is hij haast niet te vinden, uiteindelijk onder het kopje 'trendgevoelig'. Ik weet niet of ik het eens ben met die benaming: Bad Bullet is een kruising tussen een Amerikaanse beach cruiser en een oude zware Duitse schoolfiets.

Bad Bullet mag dan officieel trendy zijn, er zijn ook bezwaren tegen hem in te brengen:
A. Hij is veel te zwaar.
B. Het stuur is te breed: je kunt niet naast iemand fietsen, op de Amsterdamse grachten kan geen auto je passeren en jij geen auto, hij past in geen fietsenrek.
C. Hij heeft te brede banden, zodat je heel veel weerstand hebt en dus niet opschiet. Deze en gene heeft me de afgelopen tijd al een Spartamet (die tegenwoordig ION heet) aanbevolen. Ik bedoel maar. De banden oppompen helpt overigens opzienbarend.
D. Je zit te ver naar achteren, je hangt als het ware in die fiets, wat voor een relaxed tienminutenritje niet erg is, maar voor een half uur tegenwind wel.

Toch zal ik Bad Bullet missen. Gewoon vanwege de looks. Vanitas vanitatis. Zonder dat ik het doorhad ben ik een grachtengordeldier met een grachtengordelsmaak geworden. Onze grachtengordelfietsenmaker Comman verkoopt Bad Bullet namelijk bij bosjes.

En eigenlijk viel het best mee, het ritje naar de Naritaweg. Het was nog geen 30 minuten. En als ik morgen de route vind zonder stoplichten kan ik daar misschien nog wel 5 minuten van af snoepen. Mag Bad Bullet misschien dan toch blijven?

Kemenche

Vanavond een concert bijgewoond van traditionele Griekse muziek. Christos Tsiamoulis speelde de ud (een soort luit), Sokratis Sinopoulos de kemenche (een soort lier) en Katerina Papadopoulo zong. Die laatste twee zijn van 1974. Ooit zaten ze samen in het kinderkoor van Christos' broer Iannis, en nu zijn ze getrouwd. Christos met zijn ud was bedoeld als de ster van de avond, maar eerlijk gezegd vond ik Sokratis en Katerina interessanter. Sokratis op de kemenche klonk echt schitterend en Katerina's zang ook.

Het was een soort verstilde cirkelende muziek, je kunt het meditatief noemen, maar misschien doe je dat als je er geen referentiekader voor hebt. Er kwam geen performance bij kijken, ze zaten gedrieen rustig op hun stoel te spelen. Alleen aan het ritmisch gewiebel van de Grieken in het publiek merkte je dat het bij hen iets anders aansprak. Bij de toegift slingerde een aantal van hen zelfs een rijdansje door de kerk, en de volksdansgroep uit het buurthuis te Zaandam-Oost haakte enthousiast in. Als het concert niet in een kerk was geweest maar in een Griekse taverna zou het heel anders van sfeer zijn.

Associaties natuurlijk met mijn verjaardag afgelopen 1 mei te Thassos. Daar werd ook veel gerijdanst, maar niet zo ingehouden. Wij deden hartstochtelijk mee. Na een Happy Birthday voor mij eindigde het dorpsfeest in liederlijke taferelen. Dames die wulps samen op de tafels dansten, borden die kapot werden gegooid...

Traditionele Griekse muziek vind ik vaak Turks klinken, maar dat hardop zeggen lijkt mij taboe. Maar waarschijnlijk heeft de volksmuziek aan beide lanten van de Bosporus dezelfde Byzantijnse oorsprong. En muziek blijkt ook Grieken en Turken te kunnen verbroederen. Zo speelt Sokratis samen met de Turkse muzikant Derya Turkan, hun cd heet Letter from Istanbul. Op YouTube is een filmpje te zien dat ze samen spelen.

Voor de feiten: het concert was in de Geertekerk in Utrecht, waar Muziekcentrum Vredenburg sinds de verbouwing onder meer naar toe geweken is. Het programma wordt op 18 december uitgezonden in het NPS-programma In Concert: Passaat via Radio 6.

Bourbonne-les-Bains

Een moment terugdenken aan de laatstleden vakantie. Nog maar twee weken geleden zaten we nog in de Haut Marne! Frankrijk! Twee jaar geleden was ik ook al eens in de stad en arrondissement Langres, en toen was ik ook al geintrigeerd door de vele tinten grijs en beige. Ik heb maar weer eens geprobeerd het op papier te krijgen - het is geloof ik wel een beetje gelukt.

Het kerkje van Bourbonne-les-Bains, waar deze tekening gemaakt is, was binnen en buiten beeldschoon van grijzen en beiges. We planden er de avondmis bij te wonen, na de wandeling, maar er was niemand te bekennen. Een buurman wees ons door naar een kapelletje, waar een stokoude priester de mis hield. De man viel bijna om van ouderdom. De vier oude dames in het gehoor hielden hem letterlijk en figuurlijk overeind. Dat was mooi. Hoelang nog? En dan?

Voor de kenner van tekenmaterialen: ik werk doorgaans met pastelkrijt. Ik heb twee dozen van het merk Rembrandt, dure krijtjes, maar mijn lievelingsdoos draagt de naam Marie's, volgens mij van Chinese oorsprong. Ik heb 'm tien jaar geleden voor een klein bedrag in een winkel voor kunstenaarsbenodigdheden te Hamburg gekocht, tegenover het Museum aldaar. De tekenleraar die ik toen had (tekencursus te Artis) prees de vale tinten van Marie's krijtjes. De Rembrandt-krijtjes hebben veel primairdere kleuren. De tekenleraar wist te vertellen dat de Marie's-krijtjes in Amsterdam af en toe wel op het Waterlooplein te vinden zijn, maar ik heb ze nooit gevonden. De krijtjes en de doos zijn inmiddels helemaal naar God, en worden door postelastieken bij elkaar gehouden. Maar zonder deze krijtjes zouden mijn tekeningen er niet zijn.

Waarom dat grijs en beige? Op bewust niveau kan ik die tinten echt niet mijn lievelingskleuren noemen. Ik denk het soms te kunnen verklaren uit mijn land van herkomst, Drente, waar zo buitengewoon veel bejaarden wonen met grijze permanentjes en beige mantels. Doe maar gewoon dan doe je gek genoeg. En hoezeer ik die houding ook haat, bij het tekenen zijn vale kleuren met lichtwerking het mooiste wat ik kan bedenken.

Mooi wandelen kun je trouwens rond Bourbonne-les-Bains.

Iraanse blogcultuur

Gisteren een heel gesprek gehad over bloggen. En niet eens naar aanleiding van Doris Lessings neologisme blugging, maar door de link naar mijn eigen blog die ik haar gestuurd had. K. heeft het niet zo op bloggen. Ze voelt het niet, vindt het eenrichtingsverkeer, houdt niet van mystificaties, heeft liever echt contact.

Hoe kan het dat ik het bladeren door wildvreemde bloggen zo ontzettend fascinerend vind? Ik vind het echt, creatief, en geweldig van energie. Net kwam ik bij toeval op een blog genaamd Falsist, schitterend van foto en kleur, maar door de gebruikte lettertekens geheel onleesbaar. Heel af en toe zijn er foto's en illustraties gepubliceerd, dat je denkt: de auteur is van de damesliefde. Ben ik nou gek? Waar komt dit vandaan? Iran? En dan dat muziekstuk!

Een paar maanden geleden heb ik een boek gekocht over de Iraanse blogcultuur: Wij zijn Iran. De jonge Iraanse weblogscene door Nasrin Alavi (Meulenhoff). In dat land moet zo veel ondergronds, maar er is een ontzettende uitingsdrang. Veel over seksualiteit.

(Overigens kom ik elders het muziekstukje tegen met bewegende beelden. Misschien ben ik wel enorm onnozel.)

Adieu Frederiksplein (slot)

Nou ja, en alleen maar lijden was het nou ook weer niet. Rechtsachter zie je een stukje Jonathan.

De schemerlampen waren van een Duitse kunstenares van wie ik de naam kwijt ben, ze sneed de modellen uit het oubolligste behangpapier dat je je maar voor kunt stellen. Iedereen die ons bezocht ging een beetje glimlachen. Kom daar maar eens om op een doorsnee kantoor. Misschien dat een van mijn lieve lezertjes de schemerlampen herkent, dan kan ik een link naar de website van de kunstenares maken. (De foto heb ik gepikt van RoRo7).

Jeroen: bedankt! De site van de behangkunstenares heet Inke.nl

Adieu Frederiksplein (2)

Het is 17 uur. Iedereen is weg. Ik zit alleen met een halflege fles champagne in het pand. Mooi dramatisch. Vanmiddag hebben de verhuizers het meeste meegenomen - al zijn ze natuurlijk cruciale meubelstukken vergeten. Net hebben Vinnie en ik de eennalaatste pdf van het laatste nummer doorgenomen, want er was vandaag ook nog een Kerstnummer af te ronden. We hebben er maar iets optimistisch van gemaakt. Het is best aardig geworden, alleen de kerstquiz is nog niet helemaal naar wens opgemaakt.

Jonathan belt. Over een half uur komt hij de computers afkoppelen. 'Marty, jij en ik zitten hier sinds 2000', zegt hij invoelend. 'Marty is best emotioneel...' Ik kijk naar de vrolijk geverfde wanden, de schemerlampen van jaren-zestig-behang. Wat een goeie energie was er toen we Kenniscentrum begonnen. Tekenend daarvoor zijn de muren en de schemerlampen in de kleur oranje, blauw en appeltjesgroen. Mirjam H. en Ellen M. schilderden de meeste wandjes. Daarna volgde een mooie avond met Jeroen K., Connie V. en Ellen schemerlampen op de wanden plakken met op de achtergrond vervreemdende muziek van Yann Thiersen uit de film 'Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain'.

Maar sindsdien ging Ellen weg, toen Mirjam, toen Connie en als laatste Jeroen. En nu wij allemaal. En een volgende huurder gaat straks die vrolijke wandjes er uit slaan. Emotioneel? Ik?

Vanmiddag ben ik sportfietsen wezen kijken. Want Sloterdijk. Ik zag een mooie koningsblauwe glimfiets met zeven versnellingen voor slechts 150 euro. Zeker uit China, zei ik gewiekst. 'Nee hoor', zei de fietsverkoper, 'uit Maasmechelen, van een Nederlandse fietsenmaker. Alle vitale onderdelen zijn van aluminium, dus hij kan best buiten staan. U mag 'm gerust proberen.'

Vinnie heeft ook twee glaasjes champagne gehad, maar hij haalt nu een bakfiets bij McBike om de laatste rode stoelen in te laden. Dan heeft hij ook een echt ingericht huis. Wat Boekblad al niet betekent voor de mensen. Adieu Frederiksplein.

Adieu Frederiksplein (1)

Adieu Frederiksplein... Het zou een lied kunnen worden. Misschien vanavond, als de dozen ingepakt zijn en de sleutels ingeleverd. Voorlopig zingt door mijn hoofd het gedicht van Daan Zonderland O weemoed weemoed bovenal / om wat er van ons worden zal / van al wat was en wat zal wezen / en waarvan niets ons kan genezen.

Jarenlang fietste ik in tien minuten naar het werk, vaak vol ochtendergernis over de hindernissen omdat ik niet lekker door kon fietsen. Vuilniswagens, verhuiswagens, vrachtwagens, taxi's, stratenmakers, laden, lossen, hijskranen, noem maar op. Altijd om kwart over acht onstuitbaar in de weer. Ochtendergernis ook op de kruising Prinsengracht-Spiegelgracht, waar de fietsers uit Oud Zuid voorrang hebben op ons binnenstadsbewoners en waar het om 08.17 uur verrekte moeilijk overstekens is! Altijd chaos. Een tijdje hadden we ineens obstakels van de Noord Zuid Lijn op de Vijzelgracht, waar van de ene op de andere dag overoverkomelijke betonblokken waren opgeworpen...

Toch was de route Prinsengracht te prefereren boven de route Weteringschans waar Leidseplein, Weteringcircuit en Frederiksplein voor fietsers niet zonder bijna-dood-ervaring over te steken zijn.

Het Frederiksplein is eigenlijk best mooi, maar dat valt niet direct op omdat er zoveel wegen doorheen lopen. Trams, taxi's, sluiproutes, ouders met bakfietsen. Ook al staan er stoplichten, en iedereen rijdt er gewoon door. Nog een ochtendergernis: grachtengordel-ouders met bakfietsen met kinderen voorin zijn de eerste om door het rode stoplicht te rijden. Een paar maanden hebben daar om half negen agenten gestaan op de hoek van de Utrechtsestraat, om door hun aanwezigheid dat gedrag in te tomen.

Adieu Frederiksplein. Er zijn bijzondere bomen, vleugelnoten heten ze. Er is een schitterende fontein, maar die plek is hangplek voor alco's. Behalve bomen en een fontein heeft het Frederiksplein blijkbaar ook kunst. Nooit zo ervaren. Ik ben er honderden keren met mijn bammetjes langsgelopen zonder me af te vragen wat het was. Ik vond het jaren zeventig lelijkheid in de sfeer van de Nederlandse Bank. Je ziet het wel, maar je kijkt er liever om heen. Het kunstwerk is een monumenten ter nagedachtenis aan Anthony Winkler Prins. Mooi dat te weten, zo bij het afscheid van de plek waar zo'n dertig jaren lang de Koninklijke Vereeniging van het Boekenvak zetelde. We gaan met nog maar tien personen naar een locatie bij Station Sloterdijk.

Ik vrees dat ik de ochtendergernis enorm ga missen. Over doorfietsen hoef ik niet meer te jeuzelen. Kinkerstraat, Bilderdijkstraat, De Clerkstraat, Admiraal de Ruiterweg, en een eindeloos stuk Haarlemmerweg: geen obstakel te bekennen. Daar ga ik me nu alvast aan ergeren. En aan de wind.

Meer over kunstwerk Frederiksplein

Frau und Orgel

In het kader van het vraagstuk Wat Doen We Met Onszelf Met De Feestdagen kom ik op mijn levensthema kerkorgel. Hiernaast ziet u een kerkorganiste. Ik ken haar niet maar ze staat stralend op de foto en ze heeft een naam voor in een roman van Renate Dorrestein: Everarda Slabbekoorn. Voor mijn verhaal doet ze er eigenlijk ook niet zo toe, ware het niet dat zij de lokroep van het orgel verbeeldt.

Dat zit zo. Mijn vader was kerkorganist, autodidact. Om ons te geven wat hij gemist had móesten al zijn zes kinderen op orgelles. Ik had niet echt talent, maar dat werd pas na járen erkend. Toen ik op een voorspeelavond van de muziekschool heel langzaam het Ave Verum van Mozart tot een einde had gebracht, en wel na klasgenoot Simon Wienke die iets virtuoos op de vleugel gedaan had, kreeg ik ook nog eens geen applaus. Ik voelde me intens vernederd, en mocht toen eindelijk van orgelles af.

Maar ja, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ik heb een zus in voormalig Oost-Duitsland, die daar onder meer in het plaatselijke middeleeuwse kerkje tijdens Heiligabend het Krippenspiel verzorgt. Er is daar hoegenaamd geen kerkelijke traditie, maar omdat alle kinderen aan het Krippenspiel meedoen zit de kerk dan toch vol. Er waren een oude organist en een oude voorganger, die opmerkelijk luid kon voorzingen. Ik deed altijd mijn best hem in volume te evenaren. Vorig jaar was echter ineens de oude organist dood en de oude voorganger met pensioen. Een jonge dominee had haar benaderd met de vraag of zij niet iemand wist die orgel wilde spelen. Zij had geantwoord: 'Mijn zus uit Holland komt logeren, die doet het wel.' 'Nee, Heleen', riep ik, 'nee, nee, nee!'

Om een lang verhaal kort te maken: we hadden een fantastische Heiligabend, Heleen op het orgel, ik op de blokfluit ('Nee, Heleen, nee, nee, nee!') en de beeldschone jonge dominee op de Geige. Avond van mijn leven. Kort daarop schafte ik een (elektrische) piano aan - met orgelgeluid - en ik speel inmiddels best aardig, zeker voor iemand met een faalangst en orgeltrauma als ik. Stiekem ben ik vorige maand al in het grote Duitse Weihnachtsliederbuch begonnen.

Maar ja, in het kader van Wat Doen We Met Onszelf Met De Feestdagen... Weer acht uur rijden naar Duitsland? Ik ben net terug van novembervakantie! 'Nee, dat is te veel, ik ga niet.' 'Nee Heleen, ik kom niet.' 'Ik heb je toch gezegd dat ik niet kom?' Maar Heleen en haar drie zonen hebben sinds een week Skype, en steeds popt het Skype-icoontje op en roepen ze gevieren door mijn scherm: 'Tot met Kerst!'

Meer over Everarda Slabbekorn

In Europa

Streng hoor, Willem Melching in de Volkskrant over de tv-serie In Europa van Geert Mak. Melching is docent nieuwste geschiedenis aan de UvA. 'Geert Mak barst van de fouten', kopt het stuk.

Ik heb nu een paar keer naar In Europa gekeken en was zeer onder de indruk van het beeldmateriaal over de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog. Hoe dat voor de mensen die in de gebieden wonen waar de grootste verschrikkingen plaatsvonden nog steeds doorspeelt. Na oorlogen zijn mensen nog generatieslang doende om munitie en lijken te bergen.

Ook was ik geschokt door het fragment over een Britse soldaat die na een verlof niet meer terugdurfde naar het front en wegens 'hoogverraad' werd geëxecuteerd. Nog maar kort geleden, bijna een eeuw later, is hij gerehabiliteerd. Een grote opluchting voor zijn inmiddels hoogbejaarde familieleden.

Ik denk dat ik wel blijf kijken, want het materiaal dat Mak in In Europa laat zien is meer dan fascinerend, maar ik zal wel met meer kritische zin luisteren naar de voice-over.

Lees Willem Melching
Reactie Geert Mak

Showkoken

De hagelt slaat tegen de ramen, binnen is het warm en huiselijk - alleen het haardvuur ontbreekt. Vandaag maar eens een Marokkaans recept proberen. Vorig jaar Sinterklaas heb ik van mijn zus B. een tajine gehad, een Noordafrikaanse kleien kookpan. Ziet er exotisch uit.

Ik heb het ding het afgelopen jaar nog maar één keer gebruikt. Het duurde heel lang voor hij warm werd, herinner ik me, waarschijnlijk mede doordat ik het vuur niet zo hoog durfde zetten - bang dat de pan elk moment uit elkaar kon knallen. Koken in de hapjespan gaat sneller.

Het recept dat ik uitgezocht heb heet ook een tajine, maar dat heeft volgens mij niet per se met die kleien pan te maken, het kan blijkens de illustratie ook in een braadpan. Deze tajine die maakt gebruik van witte vis in chermoula, een marinade van azijn en citroen en onder andere koriander en komijn. Geen idee hoe dat smaakt. Extra spannend maakt het dat ik geen maatbeter heb en de marinade 45 cl wijnazijn en 15 cl citroen moet bevatten. Lijkt me nogal veel. En zuur. Op het gevoel doe ik maar wat - wat minder. Ik maak het eten grotendeels in de hapjespan, pas de laatste fase met de vis gaat alles in de tajine.

Bobby, die tijdens het koken op de bank lag te slapen, blijkt onder de indruk van de tajine. Hij vindt het eten ERG lekker. Wanneer ik opbiecht hoe ik het gedaan heb beticht hij me van show-koken. 'Dat is eigenlijk iets voor mannen'. Maar het feit dat ik alle wederwaardigheden van de bereiding deel maakt me wel weer vrouwelijk, 'mannen zouden alleen maar stoere spraatjes over het recept ten toon spreiden.'

Als je op de illustratie dubbelklikt krijg je een groter beeld en is het het recept te lezen.

Pulcherrima

Hehe, de werkweek is over. Kaarsen aan en de cd Officium in de muziekinstallatie - wonderlijk mooie combinatie van middeleeuwse a capella liederen door het Britse Hilliard Ensemble met daar overheen jazz-improvisaties op saxofoon van de Noorse Jan Garbarek. Mij laatst aangeraden door Leo V. Veel dank. Zeer schoon. Pulcherrima.

'Pulcherrima Rosa' heet het eerste nummer. Het woord 'pulcherrima' roept een herinnering op aan de middelbare school waar we onder leiding van onze leraar Latijn (Wietze Meijer) stukken uit de Metamorphosen van Ovidius in het hoofd moesten stampen: 'Pyramus et Thisbe, iuvenum pulcherrimus alter, altera, quas Oriens habuit, praelata puellis, contiguas tenuere domos, ubi dicitur altamcoctilibus muris cinxisse Semiramis urbem.' Ik weet de dreun en de betekenis van alle woorden nog, behalve van cinxisse.

(Moge deze bijdrage een beetje een tegenhanger vormen van de vorige poep-posting.)

Dingen die je niet wilt weten

Is 'Ik poep vijf keer per dag' nou een kop voor een literair blad? Hij is in zoverre goed dat het een zin is die blijft hangen en die je wilt doorvertellen. De meeste mensen hebben sowieso al een sterk gevoel over Maarten 't Hart, zo niet over zijn onderwerpen, dan wel over zijn stem, zijn jurken, en nu dan weer over deze informatie!

Maar hoe vaak Maarten 't Hart poept, wil de boekenlezer dat weten? Of dat hij een schrokop is, met volgens zijn vrienden meer oog voor kwantiteit dan kwaliteit? Voor wie het interesseert: dat hij desondanks zo mager blijft komt dus door dat poepen. 'Vrijwel alles wat ik eet poep ik weer uit. Ik zit heel vaak op de doos, ik poep meestal zo'n vijf keer per dag. Alles valt er gewoon doorheen.'
Of wil ik het wèl weten? Eerlijk gezegd geniet ik best een beetje van het almaar typen van het woord poepen. Ik lijk wel een klein kind!

't Hart wordt trouwens over dit onderwerp geinterviewd naar aanleiding van zijn nieuwe boek Het Dovemansorendieet. Over zin en onzin van gewichtsverlies, De Arbeiderspers, 16,95 euro). Het is geen literair werk en Boek is ook geen literair blad. In die zin valt de redactie geen literaire wansmaak te verwijten.

Relatietherapie

Wat er aan vooraf ging: ze dacht dat het allemaal wel kon, al die overspeligheid, maar nu lijkt ze toch echt aan de relatietherapie te moeten wil ze de boel nog redden.

- Ik weet niet, zegt ze, of ik dat wel wil. Wat denk jij?

- Moet je niet aan mij vragen, zeg ik, ik ben twee keer een half uur in relatietherapie geweest. Ik geloof dat er zestien jaar tussen zat. Beide keren waren geen succes. Wil je het horen? Ja dat wilde ze.

Beide keren was er sprake van een eerst diepdepressieve en tenslotte diepoverspelige partner. Over wie ik dan in de kamer van de relatietherapeut (al maanden hùn therapeut) uit de mond van die therapeut hoorde dat ze dingen niet tegen me dorst te zeggen. Want ik ben zo welbespraakt.

De eerste relatietherapeut was een academisch geschoolde systeemtherapeut. De toenmalige geliefde zat al jaren in een zwart gat en was ten einde raad in academische dagbehandeling gegaan. Ik wist niet van systeemtherapeuten, maar deze academicus had een flipover waar hij mijn hele gezin van herkomst op ging schematiseren. Waarom ik na een half uur wegliep was omdat niemand aan mij vroeg: en hoe gaat het eigenlijk met jou?

De tweede was een maatschappelijk werkster die wat nascholing had gedaan met een huiskamer met kussens, pantoffels en een lief hondje dat er ook bij mocht. Ze meende dat het haar werk ten goede kwam als ze met een warme zachte stem sprak.
- En, nodigde ze dus warm mijn Ex uit: wat zou je tegen Lucie Theodora willen zeggen?
Ex zei niets, waarna de therapeute mij warm uitlegde dat Ex bang voor mij was. Of ze zich daar overheen kon zetten.
Nee dus. Dat duurde al met al 20 minuten, tot de vrouw mij warm uitnodigde om te vertellen hoe ik me voelde.
Nou, dat wilde ik best, want dat had nog niemand mij gevraagd. Ik voelde me belazerd, verlaten, alleen angstig, ongelukkig, woedend, ik begreep er niets van. Bij het uitspreken van deze tekst begon ik te huilen.
- Hoe voelt dit voor jou, vroeg toen de therapeute warm aan Ex.
Maar Ex was denk ik nog banger geworden en zei helemaal geen boe of bah meer. Toen wist de relatietherapeute geen nieuwe vraag meer en ben ik na tien minuten maar vertrokken.

Dus aan mij moet je maar niet vragen of het een goed idee is om in relatietherapie te gaan. Maar àls je gaat moet je me alles vertellen. Ik luister en huiver.

De orkaan niet doorstaan

Op de foto hiernaast staat Hans P., rechts, op de rug genomen. Hij ontving ons afgelopen zomer in zijn elke verbeelding tartende nieuwe boekhandel Selexyz Dominicanen in Maastricht. De pluizenbol geheel links ben ik. Elise de B. maakte de foto. Zo trots als hij was. Aan de muur hangen de foto's van de megaverbouwing van de kerk.

Ik was verontwaardigd. Iemand die echt veel voor zijn bedrijf gedaan heeft en er spraakmakende dingen heeft neergezet wordt er bij een reorganisatieplan rucksichtslos uit gegooid. Hij past niet in het dit jaar ontworpen organigram. Elk jaar zijn organigram.

Ik heb een beroep waarin ik iedereen mag bellen, wat dat betreft alleen al erg leuk werk. Dus ik bel Matthijs. Die rommelt wat op zijn bureau en leest me dan de Personeelsmededeling voor. 'Toe Matthijs', zeg ik, 'laten we een gesprek voeren. Hoe kun je Hans er nu uitgooien!' 'Je bent geschokt', stelt hij verbaasd vast. 'Ja, inderdaad, ik ben geschokt en ik heb ook even geen vragen. Behalve dan: Hoe kún je'. 'Het is allemaal niet zo schokkend', zegt Matthijs, 'we hadden het in augustus al aangekondigd. Iedereen kon uitrekenen wat er ging gebeuren.'

'Natuurlijk ben ik teleurgesteld', zegt Hans. 'Ik had wel door willen gaan. Het is een fantastisch bedrijf en ik had er wel aan mee willen bouwen. Maar ditmaal heb ík de orkaan niet doorstaan.'

We zijn jaren geleden een keer samen naar Duitsland geweest. Jeroen en ik hadden een excursie naar de Mayersche in Aken en Gondrom in Kaiserslautern bedacht, met Hans als reisleider. We deden een kennismakingsrondje vooraf. Onderweg bleken we gedrieen een voorliefde voor de Griekse zangeres Haris Alexiou te delen. Hans kwam er vandaag in het telefoongesprek op terug. 'Drie jaar geleden heb ik je een kopie van die cd beloofd, zei hij, en elke keer als ik hem draai denk ik er aan.'

Bij de vorige grote reorganisatie - jaren geleden alweer - ben ik Donner in Rotterdam ingelopen en heb ik met diverse medewerkers gepraat. Woedend waren ze op de hoofddirectie. We waren een half jaar enorm gebrouilleerd. Ik herinner me nog dat Matthijs en Hans samen op hoge poten op de redactie langskwamen om alle incidenten waar ze woedend over waren te door te nemen. Na twee van de zeven incidenten behandeld te hebben zei ik: 'Laat de rest maar, ik snap jullie punt. Volgens mij kunnen we beter vrienden worden.'

Raar beroep, dat van journalist. De kunst van het vrienden worden en afstand bewaren.

Competentiemanagement

Vandaag hadden we op het werk een inleiding over competentiemanagement. Een competentiemanagementtrainer legde uit dat het erom gaat dat medewerkers binnen een bedrijf optimaal en almaar beter presteren. Om dat te bereiken moeten hun Capaciteiten, Mogelijkheden en Dromen met elkaar in balans zijn. Ofzo. Een weg daartoe was het POP, het Persoonlijk Ontwikkelings Plan. Dan weet je dat het allemaal klopt wat je doet in het leven en waar het naar toe gaat. Alsof het leven maakbaar is. Ik houd geloof ik meer van toeval en genade. Maar RoRo7 en Vinnie zeiden ooit een POP gedaan te hebben en daar glunderden zij bij.

Het was een heel eind fietsen naar het nieuwe kantoor tegen de wind in, meer dan een half uur, zowel de heen- als de terugweg wind tegen. Er zijn mindere reden om een potje te gaan wenen. Toch?

Thuis is het gelukkig windstil. Ik studeer op Weeping Willow van Scott Joplin uit het pianoboek Just Rags. Beetje over die ritmes struikelen. Mijn lieve broer zei gisteren fijntjes dat ik wel moest proberen me de intentie van de componist eigen te maken. Ja ja, ik hoor wel wat je zegt. Deze avond maar eens déze competentie gaan managen.

'Rouwig, maar niet rancuneus'

Noemde Hani501 haar gemoedstoestand toen ik Vespa kwam halen. Vespa is weer thuis. Wat heeft ze daar in godesnaam allemaal uitgevroten dat H. mij dit filmpje stuurt?

Verbij

Dit is verbij,
dit het gebeur,
dit maak niet bly,
dit maak nie seer,
dit is verbij.

Elisabeth Eybers (1915-2007)

Bovenstaand gedicht(-fragment?) citeer ik van een site van Simon Vinkenoog, als ik net heb vernomen dat Eybers is overleden. Eenmaal thuis zoek ik een bundel van haar in mijn poeziekast: het is de verzamelbundel Gedigte 1958-1983, die ik in 1986 kocht. Wat was er toen gaande in mijn leven? In die tijd werkte ik bij de toenmalige vrouwenboekwinkel Xantippe - nu Xantippe Unlimited. Van daaruit hadden we in 1985 de landelijke Vrouwenboekenweek georganiseerd, en in 1987 startten we met Surplus Vrouwenboekenkrant. Literatuur van vrouwen was toen een specialisatie. Er waren fantastische dichteressenoptredens, onder andere met De Nieuwe Wilden onder aanvoering van Elly de Waard. Met een goed ontwikkeld gevoel voor historie schreven en organiseerden we Schrijfsters in de Jaren Vijftig (Van Gennep, 1989), met optredens van oude schrijfsters. In het boek staan fantastische zwart-wit portretten van de schrijfsters, waar deze van Eybers sterk aan doet denken.
Eybers stond niet in het boek en ik geloof niet dat ze bij een van die bijeenkomsten was. Waarom eigenlijk niet? Wilde ze niet? Hadden we een Oordeel over haar? Wisten we niet dat ze in Amsterdam woonde? Ik herinner het me niet. Ik typ nog een gedicht over:

Krabbel

In die kafeehoek-kader vier
ou skoolvriendinne: drie deur vlyt
en sedige fatsoenlikheid
verslete, mededeelsaam, suur.

Slegs een, van wie die blik vergly
uit die gesprek, bedek die vonk
van drome en verdriet - nie jonk,
maar driftig, ouderdomloos, bly.

Uit: Neerslag (1958)

Trois Ans

In de boekhandel in de stad Langres (stad van de encyclopedist Denis Diderot en van Jeanne Mance, een van stichters van de Canadese stad Montréal) ontdekte ik dat ik Frans kon lezen. L'amour dure trois ans van de Franse schrijver Frédéric Beigbeder. Zo begint het (toe, even doorzetten, het zijn maar een paar regels en je begrijpt ze):

1. Avec le temps on n'aime plus

L'amour est un combat perdu d'avance.

Au début, tout est beau, même vous. Vous n'en revenez pas d'être aussi amoureux. Chaque jour apporte sa légère cargaison de miracles. Personne sur Terre n'a jamais autant de plaisir. Le bonheur existe, est il est simple: c'est un visage. L'univers sourit.

Dat heb ik toen maar gekocht. K. zag het boekje liggen en zei: 'Drie jaar? Daar doe je het wel voor he?'

Novembervakantie (2)

Dit was het tweede huis waar we waren, het buitenhuis van mijn goede vriendinnen K. en Fr. Het staat in een gehucht ergens tussen de dorpen Coiffy le Haut en Coiffy le Bas en heeft wel vijf gigantische slaapkamers, een woonkeuken, een bibliotheek, een kamer met tafeltennistafel en een schuur met gereedschap en houtvoorraden waar je U tegen zegt. Maar er was koud en alleen in de woonkeuken die houtkachel. Dus daar speelde het leven zich af. In de slaapkamer (wéér raampje linksboven) hadden we baat bij rubberen kruiken. K. en Fr. hadden in de slaapkamerkast weliswaar elektrische dekens opgeborgen, maar die hadden ze in de gebruiksaanwijzing niet vermeld. Dus hebben we ze niet gezocht en dus hebben we ze niet gevonden. Deze vakantie ben ik aardig vaardig met houtkachels geworden. Het lievelingsboek in dit huis was How to be Good van Nick Hornby.

Novembervakantie (1)

Twee weekjes was ik weg, met de ouwe getrouwe Nissan 100NX en met Bobby. Eerst een week naar Saarland (Dld) en toen een week naar de Haute Marne (Fr). Dit is het Duitse huisje, het heette Haus Hanne. Het lag in het dorpje Eisen ergens tussen Trier en Saarbruecken. Eigenaar was een oudere Meistermaler. Het was eind november en koud & mistig, maar we hadden de woningen geselecteerd op de Houtkachel. En we hadden van Hani501 een wit vloerkleed meegekregen om voor de respectievelijk Houtkachels te draperen. Als dat niet romantisch is! En dat was het. Boven-links is het slaapkamerraam met uitzicht op verre verten. Dan is mist niet erg.