Significant

Zondag. Niet dat ik het besef heb, want voor een toerist zijn alle dagen een beetje hetzelfde. We slapen enorm uit en tegen de tijd van ons ontbijt, elf uur, is het al zo heet dat ik weer naar binnen ga, deuren dicht, airco aan. Lekker liggen lezen. Jezelf dat gunnen, dat je in de mooist denkbare omgeving bent en dat je op een kamertje gaat liggen met de gordijnen dicht. 

Bobby leest in zijn Gorki, ik lees Thomas Verbogt: Als de winter voorbij is. Al bij de eerste zin weet ik: dit boek heb ik twee jaar geleden ook al gelezen, maar ik had het in de Dwarsligger-editie niet herkend. Mooi boek was/is het, ook bij herlezing. Mannelijke ik-persoon van ongeveer mijn leeftijd kijkt terug op de belangrijkste mensen in zijn leven. Mensen die hem ontvielen. Van zijn eerste pleegzusje tot zijn ouders en diverse geliefden, vrienden en vriendinnen. Mooi slalomt hij door de ontmoetingen en herinneringen heen. Hij was een eenzelvig king, erg op zichzelf, en is dat eigenlijk altijd gebleven. 

Het gaat niet om de werkelijkheid, het gaat om de waarheid, is een waarheid die een paar keer herhaald wordt. Het nodigt uit om hetzelfde te doen. Wie waren de significante mensen in je leven? Waardoor? Wat betekenden ze?

Virpazar

De tekeningen maken dat ik alles verdraag. Klinkt misschien wat pathetisch, maar regelmatig is het me een beetje too much. De hitte. De indrukken. De onverwachte wendingen in de dag. Dat ik denk: Kunnen we niet een week binnenblijven? 

Met een tekening (A5) ben ik zo'n anderhalf uur bezig. Altijd bang dat het niks wordt. Een knoeiboel, met de zweethanden. En dan worden ze toch weer leuk! En dan vind ik het ook wel weer leuk om op stap te gaan.

Skadar meer

Mooiste dag. We hebben om 17u een boottochtje besteld, bij de buren. Tegen die tijd is de zon wat minder. Om 05u kon ook, dan zie je veel meer vogels, zeiden ze, en ik wou wel, maar dan kan/wil Bobby echt niet. 

Eerder op de dag bezoeken we het Visitors Centre, waar we maquettes van de Montenegrijnse Nationale Parken en opgezette vogels kunnen bekijken. En een film over het Skadar-Meer. Allemaal even stom, maar ik leer er toch wel weer wat van, namelijk dat ik nog wel een dag wil blijven.

Om 17u schepen we in voor de mooie boottocht van 2 uur ooit. Al de waterlelies, ik vond het maar niets op de film in het visiters centre, maar het is allemaal overweldigend prachtig. 

We zwemmen ook in het meer. Héérlijk.

We hebben een kapitein, een director en een translator. De laatste is een bijzonder wulpse geblondeerde Servische die de hele tocht als een sexy boegbeeld op het dek zit. Daar moet je je als 59-jarige ook maar mee verhouden. Tot mijn verbazing heb ik er helemaal geen moeite mee. Zij heeft haar Servië verlaten voor haar Montenegrijnse hunk, en daar zit ze nu, in Virpazar.

Ingetreden

Ik begrijp er natuurlijk weinig van, maar er wonen veel jonge intellectuele vrouwen en mannen hier in de kloosters. De vrouw die ons rondleidt door het Beska-klooster lijkt mij rond de dertig, voor zover je dat kunt zien aan een zwartgesluierde persoon. Ze spreekt goed Engels en vertelt van alles over de geschiedenis van het klooster. Het is allemaal wel online te vinden, wie weet zoek ik het er later bij. De abdes is dit klooster in 2004 begonnen, herbouwd, begrijp ik, en een rijke Rus heeft het allemaal gefinancierd, vertelt het meisje. Vorig jaar zijn de fresco's afgekomen. Drie kunstenaars hebben er meer dan een jaar aan gewerkt. Ik mag zie niet fotograferen omdat ze heilig zijn en in de intimiteit van die ene kerk horen, ze zijn niet bedoeld om de wereld over te reizen. Jammer maar helaas.

We hebben precies een uur op het eilandje, dan komt de kapitein ons weer halen. Hadden we dat geweten adat het meisje ons te woord zou staan, dan hadden we om twéé uur gevraagd. Ik wil graag weten hoe dat komt, dat je in een klooster gaat op je 25e, terwijl je niet religieus bent opgevoed. Ze prijst de leider van de Servisch Orthodoxe kerk die zoveel jongen heeft weten te inspireren, niet door theologische haarkloverij, maar door de leer en de geschriften van het begin van de kerk, van de woestijnvaders, door ze een persoonlijke relatie met God te leren. 

Ergens op internet, ik zoek het misschien wel weer terug als ik thuis ben, ik geloof The Gaurdian, staat een artikel uit 2000, waar beschreven wordt dat zoveel hoog opgeleiden jongeren het klooster in gaan. Ze zijn allemaal gék van de oorlogen. Rede hielp niets. Er was alleen maar geweld en vernietiging. In dat artikel staat dat ze 's morgens vanaf half vijf bidden, vier uur lang, dan ontbijten, en dan pas weer 's avonds avondeten. Ze wonen in drie huizen op dat eilandje en een vierde wordt alweer bij gebouwd. 

Bobby vraagt waar ze vandaan komen, maar dat wil ze niet zeggen. Dat doet er niet toe. Die vraag is natuurlijk zwaar beladen na de Balkan-oorlog. Ze horen tot de Servisch-orthodoxe kerk, die kerk is actief in heel voormatig Joegoslavië. Dus ook Macedonie, Kosovo, Montenegro, Slovenie. Er zijn nu in Montenegro mensen die een eigen Montenegrijnse kerk willen. Het is een kleine beweging, maar luid, vertelt de non. 

Terwijl wij na afloop zwemmen in dat heerlijke meer zien we een paar zusters met een oude boot naar de wal komen voor de boodschappen. Die meren af op,het strandje waar een oude auto van hen staat. De boodschappen zullen ze wel halen bij 'ons' in Vizpazar. Een uur langs die enge weg heen en een uur terug. 

Het intrigeert me wel: mensen die uit het volle leven stappen en het religieuze leven in, waar ze vaak net zoveel menselijk - zo niet méér - gedoe aan de hand hebben als vroeger in het 'gewone' leven.

Langs het randje

Na een paar uur heerlijk op het balkon (nog zonder zon) denken we: Laten we gaan even zwemmen bij Murici. En daar misschien als het kan naar het Beska-klooster. Er schijnt bij Murici een mooi rustig strandje te zijn. En bootjes die je overbrengen. 

Van Virpazar naar Murici is het hemelsbreed het niet ver, maar het blijkt wel een uur rijden te zijn door de bergen. Alle vakanties van mijn leven met enge smalle weggetjes langs ravijnen komen weer langs: in de Peloponnesos en op Corsica. Dit is er ook zoeen. Bochtige weggetjes van hoogstens anderhalve auto breed en aan de ene kant een steile wand omhoog en aan de andere steil naar beneden. En geen rand. Het is niet druk, maar toch. Als er een tegenligger komt moet er een aan de kant of terug. Af en toe is er een uitwijkplaats. Ik zweet peentjes. De heenweg rijdt Bobby, de terugweg ik. Het is prachtig, echt, maar de spanning over de weg overheerst. Kijk uit! Niet zo dicht langs de rand! Maar goed, we leven nog.

Het is een droomstrand daar in dat verder niksige Murici. Lekker rustig, heerlijk water. En een wondermooie ontmoeting in het klooster. Je zou hier zo eek week willen blijven. Dat kan. Er is ook een nette camping met hutjes en apartmani en een restaurant. 

De 'kapitein' van het bootje die ons naar het klooster vaart wijst naar de overkant. Kijk, daar ligt Albanië. Er ligt een stad: Skadar. Bij Ohrid in Macedonië was het ook zo, daar had Albanië ook de helft van het Meer van Ohrid. Ik weet het eigenlijk niet. De regio is na WO-I rigureus herverdeeld. Is het meer de Albanezen gegeven of afgepakt?

Virpazar

Vandaag ben ik heel gelukkig. Zolang er nog geen zon is op ons balkon te Virpazar zitten we er te lezen, te bloggen en nescafeetjes te drinken. Later gaan we wel weer naar buiten. Ik heb uitzicht op een oude brug, er kuieren wat mensen heen en weer, er liggen overdekte bootjes en er is een moordende concurrentie wie de toeristen op de bootjes krijgt. 

Ook ligt er een 'piratenschip' (foto), by far de leukste horecalocatie hier. Als je je voorstelt hoe dat gegaan is: iemand bedenkt het, dan moet je het bouwen, met al je vrienden, een vergunning krijgen (zou dat ook zo werken in Montenegro?) en dan bewijzen. Dan krijg je het hele dorp over je heen met al die halflege terrassen waar de lokale ondernemers voor hun zaak zitten te wachten op hongerige en dorstige klanten. Maar die gaan bijna allemaal naar de piratenboot. Hij heeft ook iets van de Ark van Noach. 

Het voelt alsof ik een schrijver ben van een eeuw geleden, een Den Doolaard. Domweg gelukkig in de Balkan. Misschien moet ik hier mijn volgende verjaardag maar vieren.

Schilderingen

Ik wil de hele tijd maar door foto's delen. Kijk! Kijk! Maar daar is geen beginnen aan. Een foto per dag op Facebook is echt genoeg, maar ik doe er toch vaak wel twéé. Too much, ik weet het. Twee jaar gelden in Macedonie reageerde Jeroen op een dag: 'Ben je nu nóg daar?' Dat vergeet je niet. Hoewel Jan-Reinier eergisteren weer reageerde met: 'Ik vind je héle vakantie leuk!' 

Gelukkig appte J. gisteravond: ben je nu al in een orthodox klooster geweest? Want daarom ging je toch. En of ik mooie iconen gezien had. Maar de iconen zijn niet wat ik er mooi vind. Het gaat meer om de muurschilderingen en de oneindig vele rituele voorwerpen. En je appt ze even en ze vallen in vruchtbare aarde.

Ze was zo verrukt van de muurschilderingen in de twee orthodoxe kerkjes waar we tot nu toe in geweest zijn. Daar heb je geen idee van als je het niet kent. Aan de buitenkant zie je niets. We wilden bij het klosster gisteren wel een boek meenemen, maar ze hadden alleen boeken in het Servisch. Geen touw aan vast te knopen. Dat stimuleert wel weer om nog wat orthodoxe kerken en kloosters te bezoeken. Er schijnt hier op een eilandje in/op het Skadar-meer ook een orthodox nonnnenklooster te zien, tien jaar geleden gestart, dat je kan bezoeken.

Kloof

Een dag waarop alles getart wordt. Hij begint hoog in de bergen bij Kolasin, waar de schoenmaker zich met al zijn kunnen op Bobby's kapotte bergschoenen stort, maar er veel meer tijd voor nodig heeft dan voorzien. En ik wil dóór. Geen gejeuzel. Het plan is dat we naar het Skadar-meer rijden, in het zuiden, met onderweg twee tussenstops: een in het Moraca-klooster en een in de hoofdstad Podgorica. 

De weg voert ons indrukwekkend prachtig en langdurig door de Moraca-kloof (foto), maar het is zo'n dag dat we allebei meer last hebben van de hitte, onszelf en elkaar dan dat we genieten. Ook dat is vakantie.

Het MoracaKlooster is best héél mooi, maar ook een beetje een tourist trap, of een bedevaartsoord. Hoe je het noemt. In elk geval zijn er erg veel mensen. Bussen. Dat doet wat af aan de ervaring. Prachtige bloemrijke tuin. Je zou willen dat je er een getijdendienst kon bijwonen of er logeren. Ik krijg ook nog op mijn donder van de monniken als ik foto's in de kerk wil maken. Want de muurschilderingen zijn weer geweldig, net als in de orthodoxe kerken Macedonië. Hier in Montenegro zijn trouwens katholieke kerken, orthodoxe kerken en moskeeën.

Podgorica de hoofdstad is écht niks aan. Lelijk en heet en ellendig en niets te beleven. Bobby wilde er al helemaal niet heen, maar ik per se wel, om het te zien en te ervaren. In mijn Marco Polo-reisgidsje weten ze ook niets leuk over deze stad te melden. We eten een pizza als late lunch en moeten wel een uur wachten voor we die krijgen. Ik vind het eigenlijk best leuk allemaal, zo'n dieptepunt. Maar dat maakt het nog erger.

We eindigen de dag in Virpazar, aan het enorme Skadar-meer. Het blijft ook 's avonds onverdragelijk heet, maar we hebben ditmaal een redelijk hotel met airco en wifi, en alles werkt. We verexcuseren ons over en weer voor al onze humeuren vandaag, we vergeven elkaar alles, en drinken om het goed ta maken een wijntje op een piratenschip. Twee tortelduiven.

Kolasin

Eerst ga ik 's ochtens brood en melk halen in Kolasin. Het is daar heel levendig en leuk, vertel ik. Wel reed ik met de rode Polo tegen het verkeer in, wat een enorm veel verontwaardigd geschreeuw tegen mij opleverde, maar dat loste zich gelukkig weer op. Na afloop reed ik nog even een extra rondje, en nergens stond een verkeersbord met eenrichtingsverkeer of verboden in te rijden. 

Na het ontbijt breekt er weer een enorme regenbui los. Als het eindelijk weer droog is gaan we nog een keer sámen naar Kolasin, omdat ik zei dat het er zo gezellig was. Geen ruk te beleven natuurlijk. Op het centrale plein staan vijf taxi's, maar allen zonder ritje. Hoe moeten deze chauffeurs hun gezin onderhouden, vraag je je af. 

Bij de Tourist Information vraagt Bobby of er een schoenmaker in het dorp is. Want de zolen van zijn bergschoenen hebben losgelaten. Al die regen. 'Ja,' zegt het meisje eerst, maar dan: 'Eh, nee.' 

Even later passeren we mooi wel een rommelkamertje - zonder ramen en licht - met een enorme ongeorganiseerde hoop kapotte schoenen. De electriciteit is uitgevallen, vertelt de man. En ja, hij is  schoenmaker.

Maar hij ziet geen heil in het lijmen van Bobby's zolen. Omstandig en met handen en voeten legt hij in het Montenegrijns uit waarom het geen zin heeft. En Bobby herhaalt in het Engels nog maar eens waarom hij het toch graag wil. De man lijmt de zool, maar vindt het resultaat niet iets om trots op te zijn. Hij wil geen geld. Kom morgenvroeg maar terug, zegt hij, dan ga ik proberen het te naaien. Hollandse klanten, dat zal hij wel niet veel meemaken. 

Het meisje van de Tourist Information vond hem zeker geen adres om trots op te zijn.

Scheepje onder Jezus' hoede

Het beekje waaraan we wonen is zo mooi, maar tekenen kan ik het niet. Het is te complex met al die glinsterende stenen, golfjes, blaadjes, al die tinten groen, grijs, beige, wit... Gefrustreerd gooi ik het resultaat weg. Bobby vindt dat ik te sterke oordelen heb over wat ik maak. Hoezo oordelen, zeg ik, het is gewoon mislukt! 

Om het de mislukking weer een beetje goed te maken ga ik weer een 'kolam' maken, nu vanuit 7x7=49 stippen. Mogelijke titel: 'Een klomp met een zeiltje' of 'De scheepjes op het droge'. Het maken vxan dit soort diagrammen is bevredigender dan ik dacht, véél en veel leuker dan mandala's kleuren.

Chinezen

Ik heb gisteren een schema gemaakt, van dag tot dag, waar we de komende dagen naar toe gaan. Voor het idee. We kunnen er ten allen tijde van afwijken, hebben we bezworen. En zo geschiedt onmiddellijk. Vandaag zouden we in hutjes gaan slapen in het Biogradsk National Park, maar daar is zo niets aan en er is geen restaurant, dat we onmiddellijk op zoek gaan naar een alternatief. En zo komen we terecht in een apartement bij dit restaurant Savardak bij het plaatsje Kolasin. Aan een snelstrome riviertje. Traditioneel, schreeuwt het van de daken. Het restaurant is geinspireerd op een oude schaapskooi. De eigenaren hebben 3 apartmani, alle drie nog vrij. Je kan hier echt in het hoogseizoen op de bonnefooi.

Er eet een groep van 15 Chinezen. Veertien mannen en één meisje. Ze zijn door het dolle heen, en soms roepen ze in het Engels: I fuck your pussy. En dan moeten ze allemaal heel hard lachen. Met de eigenaren, die nauwelijks een woord over de grens spreken, wisselen we blikken van verstandhouding: rare jongens, die Chinezen. Zo zijn wij als Europeanen één, ook al snappen wij niets van elkander. De Chinezen werken aan de weg van Podgorica naar Komesin, vertelt de eigenaar. 

De eigenares vertelt dat haar zuster in Canada woont en arts is.

Een van de Chinezen komt na het eten omstandig afscheid van mij nemen: hij knijpt wel vier keer warm en hard in mijn hand. Hij heeft een geweldige tijd in Montenegro gehad. Thank you! I'm from Holland, zeg ik. Wat een wondere wijde wereld, hier te Montenegro.

Over de grens

Zoals afgesproken doen we een dagje Servië. We rijden eerst naar Pljevlja in Noord-Montenegro (foto), een nare armoedige stad vol lelijke mensen waar niemand één woord Engels spreekt, en waar ik weer enorm door mijn Balkan-angst werd bevangen. Al die vervallen straten en huizen, het chaotische verkeer, en al die uitgemergelde Balkankoppen, ik zie mij zo van mijn damestasje beroofd en/of ontvoerd worden. Ik voel ook wel aan mijn water dat deze paniek overgaat na verloop van tijd, want als je die atoorzender angst uitzet en beter kijkt is het eigenlijk best gezellig sociaal op straat. 

Dan gaan we naar de grens, waar lange rijen vrachtwagens met dikke stammen staan te wachten. De personenauto's schieten daar slim omheen. Dus ik ook. Natuurlijk jagen de douanebemabten met machinegeweren in de aanslag me ook weer schrik aan, ik zie ons als neergeknals worden, wat deden deze types in de Balkan-oorlog, maar het gaat allemaal eigenlijk geheel van een leien dakje. Paspoort, autopapieren, stempel. That's all. 

Doel van de trip is Prijepolje, niet zo ver van de grens. Ik heb het idee dat Servië welvarender is dan de berggebieden van Montenegro. Het is er ook wel een zootje, maar de mensen zien er een stuk beter en ijdeler uit. We eten een omelet, want dat woord op het menu kunnen we tenminste nog ontcijferen. In Servië gebruiken ze het cyrillisch schrift. 

Er zijn zowel in Pljevlja als in Prijepolje gewoon moskeeën. In bedrijf. Dat hadden we eigenlijk niet verwacht. We dachten dat alle moslims uit Servie verdreven waren, maar blijkbaar klopt dat niet. We proberen de geschiedenis van Joegoslavie en de afacheiding van die landen te reconstrueren. Die oorlog is in 1993 afgelopen, 23 jaar geleden alweer. Hier in dit gebied is niet gevochten, maar zaten deze mensen wel in het Servische leger? Was dat verplicht? Eigenlijk hebben we geen idee.

Door een prachtige kloof rijden we terug naar Montenegro. Eigenlijk is een dagtoch best leuk.

Sokken

Ik ben erg gesteld op de schrijver Thomas Heerma van Voss. Dat was ik al na één boek. Een paar vakanties geleden las ik Stern, waar ik erg van onder de indruk was. Nu vond ik dit in de digitale bibliotheek, het blijkt zijn debuut uit 2009. Het beginr heel lichtvoetig, over een 29-jarige jongen die nieuwe sokken gaat kopen, de kwestie is: koopt hij witte of zwarte sokken - zijn vriendin vindt dat hij nu eindelijk volwassen moet worden en zwarte sokken moet kopen. 

Maar het wordt steeds verontustender. Hij zit ontzettend monomaan in zijn eigen denksysteem vast. Zijn vriendin wordt er steeds wanhopiger van. Maar het wordt allemaal vanuit zijn perspectief beschreven. Eerst denk je nog: laat die jongen, maar het gaat niet goed. Hij wil schrijver worden, maar schrijft vooralsnog alleen wat recensies over hiphopmuziek voor een muziekwebsite. Hoe hij ook bij elkaar redeneert wat hij redeneert, zo stelt hij een lijst met zes doelen op om zijn vriendin weer gelukkig te maken, maar het loopt steeds verder uit de hand. 

Best of both worlds

Een week Montenegro is voorbij. We houden inmiddels erg van deze camping en we hebben twee nachten bij geboekt. Alleen al om onze schoenen die wegens de stortbuiten gisteren in de bergen, waarbij in no time alle paadjes in beekjes waren veranderd, nog steeds doorweekt zijn. Het liefst bleef ik de rest van de vakantie hier en keek ik naar de mensen hoe ze het allemaal anders doen dan wij. Of ging ik naar de Adriatische Zee.

De camping is van een echtpaar met twee dochters. Hij staat op een vrij steile helling. Beneden is de 'receptie' die door de Engelssprekende dochters wordt bemensd. De moeder lijkt mij de drijvende kracht, zij doet onophoudelijk de was en het eten. Er komen veel verschillende soorten gasten: groepen kinderen, scholieren, padvinders uit Frankrijk en België. Je kunt in eigen tentjes of caravans slapen, maar er zijn ook houten tentjes en appartmani, waar wij in zitten. Naar onze smaak is het erg rommelig en onverzorgd, maar dat doet er hier niet toe. 

Er is overal plek voor gezamenlijke dingen. Dat is echt heel leuk. Overdekte eetruimte. Een grote en een kleine gezamenlijk keuken. Een grill. Het is een door de ADAC en ANWB aanbevolen camping. Niet het soort dat je bij ons zo zou betitelen. Maar hoe langer we er zijn, hoe fijner. Wat een lieve zorgzame moeder. De dochters vervelen zich een beetje, ik denk dat ze normaal elders studeren en in de zomer hun ouders helpen.

Vandaag hangen we op mijn verzoek de hele dag op de camping rond. Weer gaat het enorm onweren en hagelen. Kunnen we lekker in zo'n hut zitten lezen en tekenen. Ik teken een beeld van het stadje Budva, een hotspot aan de Adriatische Zee vol rijke Russen.

We bespreken de rest van de reis. Bobby wil graag verder de bergen in, naar Servië, naar kloosters, natuurgebieden en een hotel van Tito. Ik wil graag naar de hoofdstad en naar de Adriatische kust. We gaan niet meer zeggen: wat jij wilt dat hoeft voor mij eigenlijk niet. Nee. We gaan elkaar en alles gunnen en best of both worlds genieten. Want terwijl ik ijverig mijn volgende prentje zit te tekenen leest hij zijn boek en doet hij een middagdutje. Morgen verder. Morgen de tocht naar Servië. En volgende week naar Budva.

Vijftig

Omdat we maar één voorhoofd-leeslampje bij ons hebben ga ik 's avonds toch maar op de iPad lezen. Uit de bibliotheek heb ik tien wonderlijke titels gekozen. Niet om het een of ander, maar er staan bijna alleen maar wonderlijke titels in. Zo ben ik begonnen in de roman Vijftig van Bavo Claes, volgens de (Vlaamse) uitgever die ik onlangs interviewde een van zijn bestsellers. 

Bavo Claes was tot tien jaar geleden nieuwslezer bij de VRT. Een kéurige man. Hij werd in 2005 ontslagen vanwege zijn leeftijd, er moesten jonge nieuwslezeressen komen. Wat een raar boek. Het gaat over twee mannen van vijftig: een middelmatige journalist die gedegradeerd is tot het schrijven nan necrologieën van mensen die nog niet dood zijn en zijn vrouw die een boekhandel heeft. Deze man is impotent. De andere is een overpotente talkshowpresentator. Gescheiden en met veel geile vriendinnen. Het boek staat bol van de seks, van voor naar achter van links naar rechts. Het is zo cynisch en banaal, over mannen en vrouwen, over oudere mensen, ik kan het niet erg waarderen. Misschien is het humor, maar ik zie het niet. Zo zie ik het leven helemaal niet. Ik weet niet of ik het wel ga uitlezen.

Onweer

Het rommelt in de verte, maar dat negeren we. We hebben de hele dag gelezen, getekend en knus geknoedeld, zullen we niet een wandeling in het Durmitor National Park maken? Niet zo'n lange. Als we aankomen rommelt het harder. Maar we gaan toch. Bobby is zijn wandelgidsje en de plattegrond vergeten. Maar hij wil toch. Dus we gaan. De markeringen van de wandelingen lijken op verboden-in-te-rijden-borden: een wit rondje met een rode rand. Het pad kronkelt door een dicht begroeid bos langs een beek. Het gaat steeds harder onweren en het flitsen neemt ook toe. Ik wil eigenlijk wel weer terug, zeg ik na een uur. Bobby vindt mij geloof ik wel weer een beetje kinderachtig, maar hij zegt er niets meer over. 

Du moment dat we de terugtochnaanvaarden begint het me toch een partij onweren, te gieten, te bliksemen en te hagelen. Binnen de kortste keren zijn we tot op het bot doorweekt. Hoe past dit avontuur nu in dat boek Was is ik vredesnaam maar thuisgebleven, vraag ik. Nou, dat we niet naar de weersverwachting kijken, niet de op buienradar, dat we de kaart vergeten, en dat we dan weer een avontuur van jewelste beleven. Ook de dure wandelschoenen zijn helemaal zeikenat.

Eenmaal thuis hang ik de kletsnatte kleren maar in de wind. En proppen we handdoeken in de doornatte schoenen. Op hoop van zegen.

Kolam-tekenen

Van de bibliotheek heb ik een boek mee: Werkboek mandalatekenen - intuïtief schilderen. Zo op een lege dag wil ik me daar voor open durven stellen. Ik vind het namelijk vaak maar wat vaag geklieder, nat op nat, ecoline blazen... Maar er staan veel verschillende technieken in dit boek, ook andere dan nat-op-nat. Ik begin maar eens met kolam-tekenen, rituele diagrammen, een Zuid-Indiase werkwijze, die een beetje aan Esscher doet denken. Die zou het hogere en het lagere in de tekenaar verbinden. 

Het is een kwestie van niet in de war raken en volhouden. Je zet 5x5=25 stippen op het papier en die ga je - werkend vanuit de middelste stip - zwierig aan elkaar verbinden. En als het klaar is ga je ze kijken of sommige vormen je doen denken aan iets in de werkelijkheid en dat voeg je er iets aan toe. En dan inkleuren. 

Ik maak er drie en vind het eigenlijk hartstikke leuk. Of in mij nu het hogere met het lagere verbonden is, geen idee, maar het is verrassend. En ik voel mij best een beetje verlicht.

Avontuur

Bobby heeft een grappig boekje mee: Was ik in vredesnaam maar thuisgebleven. De verschrikkelijkste reisverhalen van hier tot Harare. Het zijn verhalen over de ongemakkem van vakantie. Dat we op reis gaan en in stomme huisjes met slecht werkende electra en sanitair gaan zitten, om maar niet te spreken van het ongedierte. En dan hebben we ook nog elkaar: hoe we elk op het ongemak reageren. En dan weer op elkaar. Hoe we uit een leven zonder de dagelijkse ingesleten gewoonten 

De grootste belevenissen zijn natuurlijk niet de Tara-bridge en de top ('kuk' heet dat hier) de berg Savin van een of andere berg: die beleven we met elkaar, zegt Bobby. Uiteindeliijk grijnzend. 

Gisteren hadden we een parkee-avontuur. Ik had in de wintersportplaats Zabljak waar wij verblijven de huurauto net buiten het rommelige centrum naast een flat geparkeerd. Maar alles is hier een beetje anders - zootjes-achtiger - dan wij gewend zijn - er waren teveel auto's om mij heen geparkeerd en ik kon er niet goed meer uit. In een VW Polo heb je geen goed beeld van de omgeving van de auto, dus ik vraag Bobby uit te stappen en mij te helpen de Polo uit de situatie te manoeuvreren. Hij vindt dat ik iets stoms doe en ik vind van niet, en ik ben van ons de meest ervaren rijder, en zo hebben wij van het ene op het andere moment de poppen aan het dansen. We praten wel twee uur niet met elkaar. Ieder diep beledigd. 

Om mijn gelijk te halen rijd ik er 's avonds weer naar toe en parkeer ik de Polo op precies dezelfde wijze, om ter plekke en in allle kalmte de situatie nogmaals te bespreken, maar nu buiten de auto. We begrijpen elkaar, we beloven de volgende keer wat rustiger te te reageren, de vrede is weergekeerd, en we gaan lekker dikkedakken in restaurant Durmitor met uitzicht op de Polo. Daar zien we hoe de Polo helemaal vastgeparkeerd wordt door Servische Mercedessen. Daar komen we nooit weer uit! Straks moeten we lopend naar onze camping. 

Vandaag hebben we ook weer zo'n akkevietje. Bobby wil steeds toppen beklimmen en ik heb hoogtevrees. Vroeger had ik dat niet, maar nu wel. Het is heel erg. Het niet weg te redeneren of met grappen te relativeren. Dus. Hij heeft in een gidsje gelezen zat je diep in het Durmitor Nationaal Park met de auto naar een berg kunt rijden en dan die top gemakkelijk beklimmen. De Kuk Curevac. Het weggetje ernaar toe staat vrij onduidelijk op de kaart. Het is onduidelijk is of het asfalt is of een grind-weg. De autoverhuurders in dit soort landen zeggen dat je met dit soort autootjes niet van het asfalt af moet gaan. Voor de grindwegen in de bergen heb je - zeggen ze -  een four wheel drive nodig. Maar Bobby denkt daar anders over. Die vindt een VW wel een betrouwbaar merk. Ik zie ons al vast staan, hoog in de bergen, geen bereik met de telefoon. Kortom: stof te over voor nieuwe geheenenweer. 

En dan die berg! Het is zo'n twintig minuten klauteren langs vlak een steile wand en het zweet gutst over mijn lijf en leden. Ik verstijf. Mijn stappen worden steeds onzekerder, ik ben als de dood dat ik struikel. Voor wiens plezier doe ik dit? Vlak voor we de definitieve top bereikt hebben is het echt genoeg geweest, ik wil weer terug. De afspraak is dat Bobby dan mee teruggaat. Maar hij wil zo graag naar de top. En dan haat ik mezelf. En hem. En als we dan beneden op het bankje bij de Polo ons slokje water drinken, dan is iedereen weer kalm. 

Ik ga dat boekje Was ik in vredesnaam maar thuisgebleven ook maar eens lezen.

Tekenen

Thema van de dag: waarom ga je op vakantie? Welke ervaring zoek je? Vroeger? Nu? Doe je wat je doe uit gewoonte?

Van de week zei ik een keer: volgend jaar ga ik een kloostertocht doen. Van klooster naar klooster. In een kamertje. Genieten van de sfeer, het dagritme en de natuur vlak rond het klooster. Ik ben te oud om alles nog te moeten zien.

Nu ik in Montenegro ben wil ik echt niet meer heel Montenegro doorzien en doorgronden. Ik wil een paar plekken beleven, met de mensen, de mooie stukjes. Maar het oude patroon is: gidsjes en toeristische hoogtepunten. Als je in Montenegro bent dan moet je toch wel de highlights doen. En ik wil liefst alleen maar lezen en tekenen.

Je hóeft toch niet perse te tekenen, zei Schoonmama nog vlak voor vertrek. Ja maar ik wíl tekenen. Dan ben ik gelukkig. Highligts tekenen lijkt de oplossing.

River Tara

Vandaag doen we de Tara-brug over de Tara-rivier en de Tara-kloof. Zo'n Montenegrijns wereldwonder dat je gezien móet hebben en dat waanzinnig indrukwekkend is, maar waar dan ook vele ándere toeristen zijn. Net als op de Karlsbrücke te Praag, om maar een ander hoogtepunt te noemen. Het liefst was je er alleen, of hoogstens met tien andere mensen. Bobby weet weer dat er een heel verhaal hangt aan de brug. Hij is gebouwd vlak voor WOII, en de architect van dit wereldwonder moest om de Duitsers en/of Italianen tegen te houden één pilaar opblazen.

Camping

Natuurlijk kan ik het hier nu niet meer inhalen, zes dagen Montenegro. Vier dagen en nachten zaten we aan de Baai van Kotor in een apartement bij een hele lieve mevrouw Biga, die erg op Mutti en Mutti's zusters leek, en die daarmee bij mij een enorme snik teweeg bracht. 

Een schitterend uitzicht op de baai. Een balkon vol uitbundige subtropische bloemen. Zo'n oude weduwe met de kinderen ver van huis. 

Als je belde kreeg je een zoon in de hoofdstad. Zij spreekt nauwelijks Engels, wat haar nogal frustreerde, maar dat betent niet dat ze niet ontwikkeld is, ze spreekt wel Russisch. Ondanks de taalbarrière werden we snel vrienden. Hoe dat gaat. Ze liet ons haar eigen adminstratie zien, en de excell-sheets van haar zoon, waar ze niets mee kon. En toen de oorkonde van Booking.com, vanwege de hoge waardering van klanten op haar kamers. Dat deed zíj, op háár manier, en niet haar zoon. De laatste dag viel helaas een beetje tegen omdat er ineens luid pratende kettingrokende oudere Oekraïners naast ons woonden. 

Nu zitten we op een soort camping naast Nationaal Park Durmitor. Heel erg aardige eigenaren: een moeder van in de vijftig met twee jongvolwassen dochters. De jongeren spreken Engels. Er zitten hier groepen Franse jongeren in tentjes, maar ook weer oudere luid sprekende kettingrokende etcetera Oekraïners - of wat dan ook. Waar ze allemaal slapen is mij een raadsel. Het huisje dat we voor 25 euro per nacht huren is je reinste tritri, maar ook onmiddellijk daardoor weer onvergetelijk. 

Crno Jezero

Vandaag voelt het erg frustrerend dat ik niet kan bloggen. Het is toch al tien jaar een manier van leven. Verhaaltjes vertellen. Plaatje praatje. Relativeren.  Dat dat niet kan is best heftig.

Bobby en ik zitten weer op ons oude spoor, ik wil het liefst op de camping blijven lezen en tekenen, in mijzelf gekeerd, en Bobby bedenkt allemaal uitstapjes. Vaak zijn dat highlights uit de gidsen, dus de kans is aanwezig dat daar honderden mensen zijn. Zoals gisteren in het Durmitor National Park. 

We gaan - om er in te komen, zegt Bobby - even een kleine wandeling van 4 km doen bij het Zwarte Meer. Crno Jezero. Blijkt dat een toeristische hotspot van jewelste te zijn. Voetje voor voetje. Uiteindelijk valt het ook wel weer mee, want al die honderden mensen doen niet die 4 km, en is het fijn en mooi. 

Er zijn zoveel plaatjes te laten zien, zoveel belevenissen te vertellen. Klein, groot, onzin, boeiend. De wederwaardigheden met de Montenegrijnen. We zijn nog geen week weg, maar het voelt al als weken! Maar als ik niet kan vertellen, dan verglijden de belevenissen. 

Ik probeer het nog een keer, op de iPad, met een andere app. En verdomd! Nu werkt het wel!

Honolulu

Tweede boek van de vakantie: Honolulu King van Amnemie Goemans. Het leuke van boeken uitkiezen op grond van hun formaat is dat je op onverwachte keuzes uit komt. Dit is echt mooi, interessant, diep, rijk, mooi om te weten. De hoofdpersoon Hardy hardy is een 80-jarige toko-eigenaar, een Indische man, tijdens de bersiap naar Nederland gekomen. In de jaren zestig eventjes muzikaal succesvol geweest met hawaian muziek.  Nu is hij oud en der dagen zat. Zijn zeer geliefde vrouw is nu dement en zit in een Indisch verzorgingshuis, waar zij achterna gezeten wordt door een seksueel wat ontremde medebewoner. Hardy is bij de vrijmetselaars  gegaan, waar hij een initiatie-speech over zijn leven moet houden en hij erg veel pijnlijke herinneringen over de oorlog in Indie en de bersiap vertelt. Er ia een kleindochter die bij hem inde toko werkt en een zeer gepassioneerde verhouding krijgt met een klant, een architect., een getrouwde man. Het is zeer rijk aan verhaallijnn die ze bijzonder knap aan elkaar rijgt. Leerzaam ook. Er komt een Japans restaurant tegenover zijn toko, waar hij zich sterk en niet al te subtiel tegen verzet. Heerlijk boek. 

Oeps..,,

De WiFi te Montenegro doet het zeer mondjesmaat, maar de blog-app helemaal niet. Appen en Facebook doen het wel een beetje, maar Blogspot echt niet. 'This service is unavailabe'. Ik moet nu maar stoppen met probéren. Het is behoorlijk afkicken om geen verhaaltjes te kunnen schrijven. Ik hoop dat ik mijn plezier in de vakantie houd én mijn lieve lezers niet kwijtraak zo... Tot over een paar weken! (Geplaatst door Hani501)

Suske en Wiske naar Montenegro

Eindelijk heb ik ruimte in mijn hoofd om mij te oriënteren op onze vakantiebestemming. Montenegro. Balkan. Gisteren meldde Bobby ongerust dat hij bij Booking com alleen maar accommodaties vanaf 80 euro per nacht zag, We hadden meer gerekend op de helft, op 40 euro. Oeps. Hij ergert zich wild aan Booking.com, omdat die bij alle kamers tetteren: Nog-Slechts-Eén-Kamer-Over! Boek-Nu! Ik kan daar overheen lezen.

Via Booking.com vond ik twee jaar geleden in Ohrid (Macedonië) ook de geweldige villa van Biljana. Andere pracht-accommodaties kwamen trouwens weer uit zijn reisgidsen. In plaats van ons te ergeren kunnen we steeds beter zien dat we met onze uiteenlopende werkwijzen een gouden team zijn. 

Ik zoek iets aan het water. We moeten eerst uitrusten. Daarna zien we wel verder. Met de vinger op de kaart zoek ik via plaatsnamen aan het meer van Kotor: of het is meer een binnenzee: Risanski zaliv of Kotorski zaliv. Bij een plaatsje, met een haventje, uitzicht op zeer en natuurlijk een tuin. Om te ontstressen. Het wordt Biga Apartments in een durpje Donji Morinj. Daarna zien we wel verder. Er is veel hooggebergte in Montenegro (dat betekent zwarte bergen). De hoofdstad heet Podgorica. 

Zondagochtend om 07u vliegen we met Easy-Jet naar Dubrovnik in het zuiden van Kroatië. Daar hebben we bij HappyCar een Skoda Fabia gehuurd, en dan rijden we verder zuidwaarts, bij Herceg Novi de grens over.  J. vindt het allemaal klinken als wilde avonturen van Kuifje of van Suske en Wiske. Valt wel mee.

Prevakantie

Ik heb een heel to do-lijst. Zoals de kapper, want mijn haar is veel te veel en te lang voor een warm land. Sandalen. Boeken. E-boeken. Hemdjes. Nog een vrolijk wijd slobberbloesje. Een appartement zoeken voor de eerste nachten.

De kapper is al een heel vraagstuk. Het líjkt er namelijk op dat mijn krullen weer terug komen. Marg heeft mij twee maanden geleden een wonderlijke aanpak aan de hand gedaan, die schijnt te werken. Maar ik geloof het pas als ik het zie. Nu is het vier maanden geleden sinds de laatste permanent, dus wat er nu nog aan krullen is kán haast die permanent niet meer zijn. Maar je weet het niet. Toch vraag ik rigoureus om mijn oude korte coup. Zijn de krullen dan weg, dan zijn ze maar weg, en is er voorlopig niets meer aan te doen.

Wandelsandalen koop ik bij Bever, na een half uur twijfelen ik kies de stevigste en niet de ijdelste, Hun nieuwe systeem is dat ze slechts een beperkt aantal modellen in de winkel hebben staan. Wil je andere proberen, dan kun je die online kopen. Als ze niet aanstaan kun je ze in de winkel terugbrengen. Niet goed geld terug. Maar daar heb ik geen tijd meer voor. De keuze sis uit wat er staat. De oude sandalen gaan in de kledingcontainer. Wég! 

De zilveren ringen die ter reparatie bij de edelsmid lagen zijn klaar, alsook een mooi zilveren slangencollier. Bling bling. Dat is heerlijk als straks de zon schijnt. 'Zonnesteen', zegt de verkoopster. (De zonnesteen werkt stemmingsverbeterend en stimuleert levensvreugde, optimisme, daadkracht, eigenwaarde, zelfvertrouwen, een goed humeur en een positieve instelling en kijk op het leven. Het is een doeltreffende steen tegen alle vormen van depressie, met name de seizoensgebonden variant.)

Bij Broese koop ik zes 'dwarsliggers', kleine boeken op dun bijbeltjespapier, want ik ga compact reizen. De loeigrote koffer van weleer heb ik bij de verhuizing afgezworen. Zes dwarliggers en tien boeken uit de e-bibliotheek. Die houd je drie weken, daarna zijn ze foetsie, dat moet zo laat mogelijk. Wonderlijke keuzes maak je door de beperkingen die je jezelf oplegt. Maar ook wel weer verrassend, wat ik zal gaan lezen. Waarom zoveel boeken? Op vakantie lees ik doorgaans een boek per dag.  

En nu nog een artikel schrijven, en als dat klaar is, dan is het volbracht.

Voor uw en onze veiligheid

Vanwege de vele auto-inbraken in onze buurt heeft een buurtbewoonster een avond georganiseerd in de vrijgemaakte Opstandingskerk tegenover ons huis, waar de veiligheids-ambtenaar van de gemeente en de wijkagent) ons zullen informeren over de veiligheid in de buurt. Alleen al om de foto ga ik. En terecht.

De buurtagent is geweldig: hij lijkt sprekend op broer Robert uit de comedy-serie 'Everybody Loves Raymond'. Hij heeft dus de dief van het buurtbiebje bezocht en uit diens mond opgetekend dat hij het nooit meer zou doen. 

Ik breng graag in dat ik me héél veilig voel in onze buurt. En dat ik dag en nacht zonder angst over straat ga. Dat vindt de koster van de kerk bijzonder, want hij vindt het wél heel eng op straat. Terwijl hij niet bang is aangelegd, zegt hij. De dertig meter van de deur van de kerk naar zijn auto legt hij soms met schrik af - als er zo'n groepje jongeren langs loopt.

De ambtenaar en wijkagent hebben wel meldingen nodig om op te kunnen treden tegen auto-inbrekers. Wij moeten melden.

Aan het eind van de bijeenkomst vraagt de koster of wij nog last hebben van hun kerk en ik zeg nogal gretig ja. Al die vrijgemaakte mensen zondags op mijn stoep. Ze socialisen ook enorm luidruchtig van 12-13 uur. Vindt u het moeilijk omdat het een religieuze organisatie is, vraagt de koster. Nou, zeg ik, met name dat het honderden vrijgemaakten zijn. Die had ik om mij moverende redenen voor eeuwig afgezworen en nu staan ze letterlijk en figuurlijk in mijn privéruimte. Ik kan haast niet meer stoppen met pruttelen.

's Middags komt er een nieuwe lading kerkgangers, vertel ik, maar die zijn maar met weinig en die zijn tenminste stil. Dat zijn Armeniërs, vertelt de koster. Maar de laatste tijd is er ook veel luide popmuziek, urenlang, weet ik. Weer andere Gelovigen. Dat is de Best Life Church, zegt hij. Ze verhuren blijkbaar hun kerk nogal succesvol. Alle deelnemers aan de buurtavond kijken mij verwonderd aan. Laat maar, zeg ik gauw, laat maar.

Verder is het een mooie bijeenkomst. De wijkagent en de Veiligheidsambtenaar zijn heel tevreden en vinden het voor herhaling vatbaar.

Sandalen

Binnenkort gaan we naar een warm land en ik heb goede stevige, maar liefst ook een béétje good looking sandalen nodig. Mijn huidige dagelijkse Spaanse Yokono-sandalettes zijn voor Zuid-Europese straten niet stevig genoeg. De Teva's (foto) zijn zo'n 20 jaar oud en die kunnen echt niet meer. Die zijn de laatste jaren alleen nog gebruikt om de zee mee in te gaan. 

Zondagmiddag heb ik 5 schoenenwinkels bezocht en alles overwegende werd Clarks nummer 1, maar ik heb die schoenen toch niet gekocht. Twijfel. 

Ik bel Zus2, die altijd hele goeie kleren en schoenen heeft, en vraag naar haar merken.  Ze heeft dagelijkse schoenen van het merk El Natural. En lichte wandelschoenen van Lowa. En vakantiesandalen van Teva. Waarom ben ik gisteren niet bij Bever binnengelopen, vraag ik mij nu af. De bus stopte er voor de deur. 

Het antwoord is bekend. Wandelsandalen vind ik nogal lelijk, daar moet ik veel voor overwinnen. Maar ik voel dat ik ze nodig heb. Maar als het allemaal toch zo erg is als het is, dan kan ik net zo goed nóg een jaartje op de lelijke oude Teva's.

Halo frame

We gaan op bezoek ziekenbezoek bij Bobby's collega K. die een maand geleden op het werk hoog van de trap viel, een aantal nekwervels brak en nu weer wonderwel levendig is. In haar woonkamer staat het halo-frame te pronken waar haar hoofd in vast heeft gezeten na de operatie waarbij alle wervels weer vast werden geklonken.

Ze is alweer twee weken thuis en het haloframe is al weer langer af. Ze laat ons voelen aan de scherpe punten binnen in frame die in haar schedel zijn gedraaid.

Er staat een ziekenhuisbed in haar kamer, maar ze loopt weer. een hand doet het nog niet goed. Dat is iets neurologisch. Verder is ze helemaal happy; ze is vandaag voor het eerst morfine-vrij en mag weer een wijntje. Het is allemaal een ongelooflijk wonder.

Bus

Alle bussen zijn veranderd. De nummers, de opstappplaatsen, de frequenties. Op de folders en affiches wordt gedaan alsof het allemaal een enorme verbetering is. Onze in- en uitstaphalte bij Utrecht CS Centrumzijde is opgeheven. Alle haltes zijn nu aan de Jaarbeurszijde. Bus 34 en bus 36 zijn veranderd in Bus 5.

Wil je van Zuilen naar het centrum om te shoppen, dan kan dat met Bus 4 op de Prinses Irenelaan of Bus 5 op het Prins Bernhardplein. Die rijden echter allebei nog naar twee keer per uur in plaats van vier keer. Zucht. 

Met de wachtende medereizigers hebben we hele gesprekken. Wat is het verwarrend. Ja het is héél verwarrend. Nu heb ik de vertrektijden allemaal maar in de telefoon gezet. 

Opgeruimd staat netjes

Nee, niemand in de familie- en kennissenkring wil de Ikea-eetkamerstoelen. Ze staan alweer maanden in de bibliotheek-to-be te wachten op nieuwe eigenaars. Vandaag zegt Bobby ineens: 'Laten we ze naar de Kringloop brengen. Dat vind jij vast fijn.' 

Bij de Kringloop zijn ze er héél blij mee.'Ikea-spullen zijn daar populair, vertelt de medewerkster. Die zijn fris en modern.'

Onderweg memoreren we dat we ze kochten, bij de toen net geopende Ikea Haarlem. Bobby en ik waren een paar maanden samen. Hij was net verhuisd naar zijn flat en nog niet helemaal ingericht. Toen zei ik ook: 'Kóm! We gaan een tafel en stoelen halen, en wel nú!' Zo gezegd zo gedaan. Waar zouden ze nu terecht komen?

Onheilig

Gelezen: het veelgeprezen debuut Onheilig van Roos van Rijswijk. Ik kocht het anderhalve maand geleden bij boekhandel Over het Water in Amsterdam-Noord, samen met De verwarde cavia van Paulien Cornelisse, die ik het eerst las. 

Het gaat je niet in de kouwe kleren zitten. Hoofdpersoon is een vrouw van 57 Angelique die terminaal ziek is en haar zoon Miguel van 34 met wie ze geen contact meer heeft en die ergens in Duitsland woont. Zij leeft heel alleen, er komt alleen af en toe een zus en een man die haar van pullen en dergelijke voorziet. En ze is bij een therapeute die haar aanspoort haar leven op schrift te stellen. We lezen afwisselend over de moeder en over de zoon. Er is geen liefde tussen de twee. Hij is de vrucht van een one night stand met een Mexicaan. Ze heeft nooit van hem gehouden. Hij is klusjesman bij een vakantie-oord en heeft zich over een jonge ontheemde Spaanse jongen ontfermd. 

Zij schrijft hem een brief, waarin ze vertelt dat ze niet lang te leven meer heeft, poste restante want ze heeft zijn adres niet, waardoor ze over en weer naar elkaar op zoek gaan, zij in Duitsland en hij in Amsterdam, maar bij elkaar komen ze niet.

Ain't they sweet

J. stuurt mij voor het nagenieten enige onderbelichte foto's van het feesje. Ook een paar van Bobby en mij. Och! Wat lief. Ik mopper wel eens tegen de mensen dat hij zo lang slaapt, en dan denken ze, wat dóet ze bij die jongen, maar kijk: dit is er dan ook. Ain't they sweet? 

Het is wel een mysterie hoe Bobby dat beleeft: als enige man op een vrouwen waarbij de vrouwen geen gesprekken voeren maar alleen maar zingend en dansend uit hun dak gaan. Het zingen doet me denken aan het groepje pubermeisjes vorige week op het strand van Bakkum, die uren onafgebroken samen zongen. Met dunne hoge stemmetjes. Ik zei nog tegen Leen, dat ik hoopte dat ze ooit uit diep uit hun buik gingen zingen.

Mannenfeestjes - stel ik me voor - gaan over voetbal en politiek en boeken en vrouwen.

Baukje zegt dat als Bobby hier in past, dat haar Cor de volgende keer ook wel mee kan.

Feesje

J.  is 49 geworden en viert haar jaarlijkse feestje: klein maar fijn. Zij heeft zulke leuke vriendinnen. Elk jaar is het een feest om naar haar verjaardag te gaan. Ze heeft haar buren gewaarschuwd en beloofd dat we om 24 uur stil zullen zijn. Hoezo, denk ik nog, hoe kun je nou met zo'n klein clubje lawaai maken? 

Dat kan dus wel. Dit jaar heeft ze een Sing Along bedacht en op Spotify een lange playlist gemaakt. Die begint met Billy Joel 'Piano Man' en 'Always a Woman To Me' en iedereen gaat helemaal los. Madonna. Pointer Sisters. Margriet Eshuis. André Hazes. Ik ben het allemaal kwijt, maar you name it. Bij elk nieuw nummer zoekt iedereen snel de lyrics op haar smartphone en zingen we allemaal van schermpje.

Een bijzonder hedendaagse uiting van toeschietelijkheid: om 01 uur worden we ineens allemaal Facebook-vrienden van elkaar, wisselen we telefoonnummers uit en maakt iemand een app-groep aan. Want we willen allemaal snel een reünie en eerder dan volgend jaar.

Running gag op het feesje is het geluid van burlende herten. Ik vertel dat ik van alles niet hoor, en dat ik natuurlijk niet weet wat ik niet hoor, maar wel regelmatig de vraag krijg: Hóór je dat niet?!? Als voorbeeld noem ik een bezoek jaren terug aan Zus4 op het Duitse platteland, waar iedereen wakker was geworden van burlende herten. Ik had niets gehoord. Moest op YouTube opzoeken hoe burlende herten klinken. 

Bij het afscheid sméékt J  ons om niet op de galerij te gaan burlen. Rare vraag, denk ik nog. Maar als ik de fiets losmaak van de lantaarnpaal hoor ik in diverse verten het geluid van burlende herten. En we hebben het over dames van tussen de 50 en 60.

Buurtbieb

En ondertussen in het plantsoen: daags nadat ik de vriendelijke handgeschreven brief bij de boek-ontvreemder in de bus had gestopt was het biebje weer vol. Ik kon niet goed zien of het oude of nieuwe titel waren. Eigenlijk zou ik elke week een foto moeten maken van in- en uitgaande boeken. maar dat maakt het project helemaal krankzinnig.

Nu heeft hij tegen oom agent gezegd dat hij ze teruggebracht heeft en dat hij het nooit weer zal doen. Och!

De muzikant die ik gisteren in het zzp-netwerk ontmoette vertelde dat hij elke dag met zijn hondje langs het buurtbiebje loopt. 'O, is dat van jou??' Hij was verrast over de kwaliteit van de boeken en had er eens poëzie uit meegenomen.

Train train supertrain

De verhalen áchter het werk zijn zoveel leuker dan de nette producten die er uit komen. Dit is er maar één, het zijn er veel meer. Het gaat de hele dag maar door.

Vorige week blogde ik over de zoektocht naar een foto van de Leescoupé. Hebt u wellicht gelezen. Foto's van zeer hoge resolutie, die ik binnen drie dagen moest scoren, maar waar reed die trein? Onder meer probeerde ik het via Rails Magazine dat mij steeds heel behulpzaam en adequaat antwoordden, maar pas na dagen. Zij stuurden diverse fotografen op mijn pad, onder wie ene Jake. Maar het was veel te laat en ik had al zoveel te doen, dus tot mijn schande had ik Jake niet meer geantwoord en geheel geskipt uit mijn geheugen. Jake bleef mij volhardend mailen: of zijn foto's voldeden. Zo ontstond er in het weekend dan toch een vriendelijke mailwisseling en kwam ik erachter dat die hele Leescoupé al niet meer bestaat. Dat meldt althans deze Jake.

Hij schrijft: 'Helaas… de trein is alweer ontstickerd door een probleem met de brandveiligheid van de stickers. Mochten ze een nieuwe poging doen om een boekentrein te laten rijden mag je me gerust mailen voor informatie over waar je deze kan vinden, of als je met een deadline zit voor foto’s. Als ik er aan denk zal ik je mailen als ik iets over een herkansing verneem. Ik vrees echter dat het project afgeblazen wordt gezien de hoge kosten die al gemaakt zijn, maar dat is een beetje speculeren.'

In mijn column, die morgen verschijnt, heb ik leuk het treinstelnummer geschreven en hoe je die coupé kunt vinden in de NS-app. Moet ik dan morgen een nieuwsbericht maken dat de Leescoupé nu al niet meer bestaat?

Netwerken

Er is in onze 'opkomende' wijk een netwerk voor Zzp-ers, en ik heb bedacht; misschien is dat wat voor mij. De Zuilense Kring, heet het. Ik heb het al een paar keer voorbij zien komen, maar ik voel me wat beschroomd want ik ben geen zzp-er. Stel je voor dat ze me wegzenden - dat angstbeeld is al haast reden om niet te gaan. Maar ik wil toch nog meer nieuwe leuke mensen leren kennen...

Zo kom ik aan een picknicktafel met 8 personen, onder wie -zoals later blijkt - een muzikant, een eindredacteur, een verpleegkundige, een klusser, een verhalenverteller, een illustrator.

'Dag', zeg ik, 'zijn jullie de Zuilense Kring? Ik ben geen zzp-er, maar misschien bijna wel. Ik ken ook veel zzp-ers. Mag ik er bij komen zitten?' Dat mag.  

Wat een leuke mensen. Wat een leuke avond. Hier wil ik bij.

Diploma

Wat was dat in onze tijd anders, verzuchten wij vijftigers. Op niemand van ons heeft onze diploma-uitreiking indruk gemaakt, we herinneren ons er weinig van. Zeker niet dat het groot feestelijk was.

Nu Bobby's jongste nichtje haar diploma haalt gaan we er maar eens naar toe - bij de vorigen waren we niet. Alle afgestudeerden hebben een 'professothoed' of een 'afstudeerhoed'  (even zoeken: officieel heet die een square academic cap) op, die ze voor een fotomomentje tegelijk in de lucht mogen gooien.

daarna gaan we naar de gymzaal en worden ze allemaal door hun mentor persoonlijk toegesproken, en soms ook bewierookt. Het ceremonieel duurt al met al bijna drie uur. En ik vind het hartstikke leuk om mee te maken.

Frau und Silber

Ik heb diverse zilveren ringen met gekleurde (half)edelstenen: een oranjebruine uit Hvar (Kroatië), een donkerblauwe uit Frankfurt en een enorme grote rozekwarts - gekregen van Reenske voor mijn partnershippen - wat Bobby en ik zonder ringen deden. En in een paar weken tijd breken alle drie die ringen. Ik blijf ze dragen, maar soms komt een stukje huid ertussen... au! pijn! 

Tijd om tot actie over te gaan. Laatst las ik op Facebook van een Utrechtse vrouw ook de vraag: waar laat je tegenwoordig in godsnaam je zilveren sieraden repareren. Wie weet te Utrecht een adres? Ik heb toen niet goed opgelet en Google me nu suf. Ga je naar een 'edelsmid' of is een 'juwelier' ook goed? Juweliers vind ik tegenwoordig een beetje ordinair met veel bling en strass. Edelsmeden daarentegen zijn voor de hogere klasse met veel geld. Ik twijfel.

Eerst maar eens langs 'juwelier' Stratelli bij ons op Zuilen, maar zijn rolluiken zijn dicht en er hangt een handgeschreven papiertje op de deur dat hij een paar dagen weg is. Dan maar door naar de Oudegracht naar edelsmid Nobilia. Als ik op zijn site kijk vind zijn ringen nogal robuust. Vast heel stevig, maar ik word er niet echt vrolijk van. Volstrekt gebrek aan tierelantijnen. Maar hij zegt ook te repareren. 

De edelsmid kijkt bedenkelijk naar mijn ringen, ze voldoen duidelijk niet aan zijn Standaard. Ik ben héél erg aan ze gehecht en word er héél blij van, zeg ik gauw. Ik kan zi niet missen. Nou goed dan, twee van de drie wil hij wel proberen te maken. Dat kost 50 euro per stuk. Maar dat hebben die ringen nooit gekost, protesteer ik zwakjes. Ze waren altijd zo 25 à 30 euro, bij stalletjes op straat, als de zon uitbundig scheen en ik dat geluksmoment eeuwig wilde vasthouden. Dat zilver is veel te dun, zegt hij streng. Dat slijt. En de steen moet eruit. Het is veel werk.

De ringen waar hij nog enige toekomst in ziet laat ik achter. De derde, de blauwe, wil hij helemaal niet repareren. Misschien probeer ik die dan wel aan de Amsterdamsestraatweg. Of ik ga de komende vakantie weer nieuwe Schmuck scoren.

Mutti kreeg toen ik klein was van Vati op haar verjaardag of op Moederdag vaak een brok zilver. Zo noemde hij dat. Mutti hield van zilver. Ook een zilveren bonbonschaaltje. Hij deed er vaak een beetje lomp over, maar ze kreeg het wel. Of dat nou liefde was?

Over de queeste trouwring: de aflevering 'Gedomesticeerd'. http://lucietheodora.blogspot.nl/2014/05/experiment.html?m=1

Tuin

Vandaag ga ik na het werk ondanks vermoeidheid toch naar de buurttuin. Je wilt toch een beetje in contact blijven. Er zijn ineens best veel vrijwilligers. Leuk is dat: al die personages die af en toe voorbijschuiven nu samen in één decor. 

Sinds ik er een paar weken geleden bij het onkruid wieden op het aardappelveld ook aardappelen uitgetrokken bleek te hebben  (ik weet niet precies wat wel en niet onkruid is) en Bart daar tamelijk boos / teleurgesteld over was heeft Suzan heeft mijn coaching op zich genomen. Ga je mee peultjes oogsten? Zij is heel tactisch. 

Ik zeg nog tegen Bart: Ben je er al overheen? Antwoordt hij: Nee eigenlijk niet. Dat helpt ook niet. Ik zou er bijna om wegblijven. 

Liefst wil ik nu alleen nog maar onkruid trekken uit de schelpenpaden. Dan kan ik niets mis doen. Er is een gepensioneerd echtpaar dat ook alleen dat doet: paden onkruidvrij maken. Je kunt het niet oogsten, maar het knapt er wel van op.

Ik probeer wel op te letten wat de geoententuinierders doen. Op de foto de bloemkool die uitkomt.