Memoriam

Zus3 en ik gaan naar Wilnis. Voor wie mij eerder niet volgde, daar is het hospitium waar Mutti haar laatste zes weken doorbracht. De maatschappelijk werkster heeft in haar takenpakket om desgewenst nazorg te verlenen aan de nabestaanden. Zus3 en ik weten eigenlijk niet goed wat we er zullen, maar we gaan toch. Het laatste moment van die zes intensieve weken Wilnis was dat de rouwauto wegreed naar Emmen en toen wij elk ons weegs naar elk ons eigen huis.

Het is goed om die plek nog een keer te zien en de kamer die wij omgetoverd hadden tot een replica van Mutti's woonkamer. Met de ets van de Westertoren, die nog steeds bij de lijstenmaker ligt, want de lijstenmaker heeft geloof ik Kerstvakantie. Ongevraagd! En zonder uitleg op zijn site en zijn deur. Maar dit terzijde.

We praten met de maatschappelijk werkster in het kapelletje van het hospitium over rouw en rouwverwerking en over hoe verschillend rouwprocessen zijn bij verschillende mensen. Over gesprekken en verschillen in gezinnen en families. Ik heb er inmiddels al behoorlijk wat over gelezen en gedacht en waargenomen, en het is heel fijn om er met een deskundige over te praten. Zij doet ook groepen rouwverwerking. Als ik mee wil doen? Ik weet het niet. Als daar nu mensen zitten die hun partner hebben verloren, zeg ik, of hun kind, wat doe ik daar dan? Ik ben alleen maar mijn 87-jarige moeder kwijt.

Ze raadt me aan de film 'Mam' van Adelheid Roosen te bekijken.

We praten wel twee uur. Daarvan praat ik wel anderhalf uur, mag ik geloof ik zeggen. Tot slot kijken we weer in de nu lege kamer. Net zo leeg als toen we hem gingen bekijken vóór we haar er naar toe verhuisden. We waren echt bijna alleen maar hee positief,  zeggen we. Alleen één zuster was niet zo aardig en ik vertel van de 'rotzuster' die op een avond - toen ik bij Mutti zat die al in coma was -  zei: 'U zit hier alleen maar voor uzelf'. Ze bedoelde het vast anders, zeg ik erbij, maar toch.

Mijn tekening van hun beeld in de tuin, die ook gebruikt is voor de Bedankkaart, vindt ze zegt ze mooier dan hun eigen foto van het beeld. Want zo mooi is dat beeld nu ook weer niet. Inderdaad. Misschien willen ze het wel gebruiken. Dat is goed, zeg ik, ik zou me vereerd voelen.

UItzending Gemist: Niemandsland en Mam