zaterdag 2 januari 2010

Veranderend licht

De roman Veranderend Licht lag al een tijdje op de stapel 'te lezen', en vandaag kom ik er eindelijk aan toe. Eerder dit jaar las ik maakte ik kennis met de Deense schrijver Jens Christian Grøndahl door het boek Indian Summer. Zijn krachtige, poëtische, weemoedige stijl smaakte naar meer. Mirjam, een van de mensen wier blog ik dagelijks volg en zij het mijne, schreef vervolgens heel enthousiast over dit Veranderend Licht, waarna ik het besteld heb. Grøndahl slaagt er weer knap in om langs en door de kieren en krochten van de menselijke ziel te manoevreren en daar onverwachte onvoorspelbare innerlijke bewegingen tegen te komen.

Dit Veranderend licht gaat over zelfinzicht en over de noodzaak oordelen te durven herzien. Hoofdpersoon is Irene een 56-jarige advocate, gespecialiseerd in echtscheidingen, die verlaten wordt door haar man. Veel vrouwen in dit boek zijn door hun man verlaten voor een jonge blom: het gebeurde ook indertijd haar eigen moeder, en het gebeurt de vrouw van een eerdere minnaar van haar. Tot haar eigen verbazing is ze door het vertrek van haar man nauwelijks uit het veld geslagen.

Terwijl ze voor haar moeder in het ziekenhuis zorgt, die bang is dat ze in de narcose voor haar heupoperatie zal blijven, geeft deze haar een oud schoolschrift, dat ze alleen mag lezen als moeder het leven laat. Ze leest het schrift, ook al sterft haar moeder niet, en ontdekt daar ze dat haar vader, ofwel dat de man die van haar moeder scheidde toen ze dertien jaar oud was, niet haar biologische vader is. Dat is een eerdere geliefde van haar moeder, Samuel, cellist.

Ze begint een zoektocht naar haar vader, van wie ze alleen dat hij in de Tweede Wereldoorlog naar Zweden vluchtte om het vege lijf te redden. Toen hij na de oorlog terugkwam bleek zijn geliefde vrij snel na zijn vertrek met zijn beste vriend getrouwd te zijn. Het slotstuk vasn het boek waarin ze haar vader gaat zoeken en door Europa rijdt (naar Wenen en Ljubeljana, in beide steden ben ik het afgelopen jaar toevallig geweest) en hem uiteindelijk ook vindt vind ik het mooist.

Hij draagt de hele wereldgeschiedenis met zich mee: geboren in een arm joods gezin in St. Petersburg, op zijn dertiende geemigeerd naar Kopenhagen, daar ontwikkeld tot briljant musicus, maar in 1942 gevlucht naar Zweden. Na de oorlog verhuisd naar Palestina, getrouwd met een vrouw die Auschwitz overleefd heeft, zoon verloren tijdens de Zesdaagse Oorlog, daarna pleegt zijn vrouw zelfmoord. Hij verhuist naar New York, en strijkt uiteindelijk neer in Wenen.

Vader dochter? Daar zijn ze te oud voor. Toch is zij ineens verbonden met de wereldgeschiedenis en de verschoppelingen der aarde. Uiteindelijk op weg naar huis terug neemt ze in de achterbak van haar auto een vluchteling mee de grens over. Mooi wijs boek. Niets in onze persoonlijke geschiedenis is voorspelbaar. De dingen gebeuren en alles kan altijd weer veranderen. En iedereen. Zoiets.

Geen opmerkingen: