In Trouw staat een interview met de econoom Alexander Rinnooy Kan over zijn manier van lezen. Hij heeft ooit de techniek van het 'snellezen' aangeleerd, en heeft die nooit meer kunnen afleren. Hij noemt het uitermate handig bij zakelijk lezen, maar een handicap bij literair lezen. Ik heb dat ook. Ik heb veel behoefte aan literatuur, maar mede door dat snelle lezen komt het niet altijd binnen.
Zo ging dat in Macedonië met de verhalenbundel Ten oosten van het westen van Miroslov Penkov (1982). Ik had zijn verhalen mee, omdat er geen Macedonische literatuur voorhanden was. Penkov is van geboorte Bulgaar, maar hij woont al sinds zijn achttiende in de USA waar hij nu doceert, schrijft en publiceert. Vandaag herlees ik zijn verhalen trager en komen ze wèl binnen.
Hij schrijft echt mooi genuanceerd onverwacht en beeldrijk. De verhalen gaan over oude en jonge Bulgaren, van voor de Eerste Wereldoorlog, van mensen die jong waren tijdens de Tweede Wereldoorlog, over mensen voor wie het Communisme het antwoord op alles was, over mensen die doodgeschoten werden door fanatieke grenswachten bij een dorp dat door de politiek doorsneden was in een Servisch en een Bulgaars deel. De politiek heeft er nogal huisgehouden met alle gevolgen van dien.
Dat kan heel heftig zijn, maar gaat ook over jongeren die in de jaren zeventig hunkerden naar de zegeningen van het Westen, zoals de popmuziek en de spijkerbroeken. Het gaat ook verhuizen naar Amerika en met de jaren meer heimwee krijgen en respect voor je nog altijd communistische opa. Over een oude man in een verpleeghuis waar hij met zijn zieke vrouw woont en dat hij als een gevangenis ervaart. Hij vindt liefdesbrieven van haar eerste verloofde en wordt 50 jaar na dato ontzettend jaloers. En zo gaan er een aantal van die werelden open. Het is fris geschreven, soms met humor of spot, soms vilein.
Dat ik in de Balkan was en het allemaal een beetje bekeek en meemaakte maakt zulke verhalen misschien wat toegankelijker, maar een bezoek aan de Balkan is echt geen voorwaarde om Penkov te kunnen appreciëren! Ik zou hem de Prijs voor de Europese Literatuur gunnen maar dat kan vast niet omdat hij in Amerika woont.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten