Donder en Bliksem

Een van de verjaarscadeaus is Zijn Bliksem Zijn Donder van oud-Groene-hoofdredacteur Martin van Amerongen - het cadeau is geïnspireerd op de cursus 'Zing en Beleef Bach' die ik afgelopen seizoen volgde. Wat een héérlijk boek. Ik geniet van zin tot zin, van pagina tot pagina. Van hoofdstuk tot hoofdstuk. Het is erudiet, geestig en hoogst informatief. Elke zin bevat allerlei lagen. Alleen al hoe hij opent met een anekdote hoe hij met een gezelschap bassen na afloop van een Meezing Mattheus naar het café gaat en ze de Mattheus in detail doornemen en en passant nog even hartstochtelijk met elkaar hartstochtelijk Barabam zingen. Als ik die cursus niet had gevolgd en verrukt was geworden van die liederen dan had ik dergelijke passages nooit begrepen.

Van Amerongen behandelt de Mattheus van vele kanten. Zo poogt hij te verklaren waarom de Mattheus zo geliefd is bij ons. Hij vraagt zich af hoe het komt dat nergens ter wereld 'de Mattheus-Passie zo populair is als op die paar vierkante kilometers tussen Roodeschool en Vlissingen.' Hij bespreekt het geheim van de Mattheus in Naarden als 'een society-gebeurtenis, gedragen door gepensioneerde politici, aangetrouwde pseudo-prinsen en millionenschwere industriëlen.' 'Alles wordt immers gesponsord tegenwoordig, tot de apenkooi van Artis toe. Dus waarom zou de kruisdood van Christus, in de bekwame reconstructie van Johann Sebastian Bach, níet door handel en industrie worden ondersteund?'

Hij gaat in op het ontstaan van de Mattheus - ten dienste van lutherse godsdienstoefening op Goede Vrijdag - en de ontwikkeling tot seculiere volksvreugde. Bach kende geen sterke scheiding tussen geestelijke en wereldlijke muziek, en Van Amerongen concludeert dat het niet raar is dat het werk in onze tijd steeds meer de functie van een opera gekregen heeft. Hoe de Mattheus vergeten was en herontdekt werd door Mendelssohn, de zeer verschillende uitvoeringen - van de hyperromantische tot de sobere authentieke van vandaag. Hoe het muziekstuk in de DDR-ideologie ingelijfd werd.

Mooi mooi mooi.