zondag 31 oktober 2010

Boetekanon

Ik ga naar uitvoering van de ´Kanon Pokajanen´ ofwel de 'Boetekanon' van de Estlandse componist Arvo Pärt, gezongen door het Attacca Emsemble, dat zich toelegt op hedendaagse muziek. In de Geertekerk. Het Ensemble heeft een voorkeur voor muziek die vanwege lengte of moeilijkheid weinig uitgevoerd wordt. Hun concerten onderscheiden zich door het bijzondere uithoudingsvermogen van de zangers. Twee jaar geleden was het de uitvoering van Philip Glass’ Einstein on the Beach.

Pärt is beroemd om zijn sacrale werk voor koor. Hij maakt deel uit van de zogenaamde God Squad, een groep componisten uit de 20ste en 21ste eeuw (waaronder ook de Pool Henryk Górecki) die zich verzetten tegen de abstracte avant-gardistische muziek en die teruggrijpen naar de religieuze roots van de klassieke muziek. ´Kanon Pokajanen´ is een compositie voor koor uit 1997. De tekst is een Orthodoxe hymne genaamd ´Kanon voor boetedoening voor onze heer Jezus Christus´ geschreven door Sint Andreas van Kreta. De hymne is oorspronkelijk Grieks, maar in Kanon Pokajanen wordt ze op traditionele manier a capella in kerkelijk Slavisch gezongen.

De ´Boetekanon´ is Pärts meest monumentale werk. In dit stuk van bijna anderhalf uur komt hij dichtbij ambient of minimal music. De muziek schrijdt akkoord na akkoord voort met tergende precisie. In anderhalf uur legt Pärt zijn vinger op iets waar taal geen woorden aan kan geven: de grenzen van ruimte en tijd te laten vervagen. Het is een zeer persoonlijk en spiritueel werk dat de luisteraar meevoert en tijd en ruimte doet vergeten.

Het concert, 90 minuten zonder pauze, is een bijzondere ervaring. Omdat er van die lange muzikale lijnen en veel herhalingen zijn, is het ondergaan van het concert een soort van meditatie, waarbij af en toe de onrust van je geest op hol kan slaan. Als toehoorder sla je af en toe bijna op tilt, zeg maar. Er zijn geen echte hoogtepunten, het gaat maar door en door en door. De muziek is indrukwekkend, maar toch val je af en toe bijna weg.

Er is tijdens zo´n concert veel te beleven, aan muzikaliteit, stemmen, stemverdelingen, harmonieen, disharmonieen, zangers, articulaties, personages. Ik vind het zo raar om zo onder de indruk te zijn van het uithoudingsvermogen van de zangers, dat had ik vorig jaar bij ´Einstein on the Beach´ van Philip Glass ook, en niet zeker te weten of je het ´mooi´ vindt of hoogstens ´interessant´. Wat je er aan beleeft. En of dat er wat toe doet. Maar dát je wat beleeft, zoveel is duidelijk.

Geen opmerkingen: